داریوش مولا - ph,D مهندسی شیمی، استاد دانشگاه شیراز
جعفر قاجار - BSc، مهندسی نفت، دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی دانشگاه شیراز

در ضمن انتقال و توزیع گاز طبیعی، فرایندهای مختلفی جهت زدودن آلودگیهای مایع و جامد از گاز صورت می گیرد که یکی از مهمترین آنها فرایند فیلتراسیون است. معمولا زمانی از سیستم فیلتراسیون استفاده می شود که ذرات جامد و قطرات مایع موجود در گاز آنچنان ریز باشند که نتوان از جدا کننده های معمول نظیر سیکلون استفاده کرد. استفاده از یک سیتسم فیلتراسیون مناسب و با عملکرد مطلوب، ضمن ممانعت از افت فشار جریان گاز و انسداد مجاری باریک در شبکه گازرسانی، از صدمه به تجهیزات ایستگاه های کمپرسور، توزیع و تقلیل فشار از قبیل کنتورها، رگولاتورها و وسایل اندازه گیری جلوگیری می کند. در این تحقیق ابتدا سیستم فیلتراسیون گاز طبیعی شهر شیراز و مشکلات مربوط به آن مورد مطالعه قرار گرفت. بررسیها نشان داد که مقداری از ذرات جامد موجود در گاز از المنتهای فیلترهای خط لوله عبور کرده و در ضمن موقعی که مصرف گاز بالاست ، ذرات و آلودگیهای به سرعت در فیلترها تجمع پیدا کرده و افت فشار زیادی حاصل می شود. بر اساس این مطالعات مشخص شد که فیلترهای خط لوله مورد استفاده به تنهایی نمی توانند عملکرد مطلوبی برای رفع مشکلات از خود نشان دهند. سپس برای پی بردن به منشا مشکلات سیستم فیلتراسیون ، ضمن بررسی دقیق و بازدیدهای متوالی از این سیستم، آزمایشاتی جهت مشخص کردن جنس، منشا، توزیع اندازه ذرات و غلظت ذرات موجود در گاز انجام گرفت. نتیجه مهم این آزمایشات این بود که به طور میانگین در حدود 72/5 درصد از نمونه ذرات جمع شده پشت المنت فیلتر از ترکیبات آهن و اکسیدهای آن و مابقی از گوگرد و کربن شتکیل شده است و بنابراین مهمترین منشا ذرات جامد درون گاز طبیعی، فرسایش و خوردگی خط لوله انتقال گاز است. بر اساس نتایج آزمایشات انجام گرفته و اطلاعات کمی پارامترهای علمیاتی سیستم فیلتراسیون، روش جدیدی جهت بهبود عملکرد سیستم فیلتراسیون ایستگاه های تقلیل فشار شهر شیراز پیشنهاد گردید. طبق این رشو، فیلتراسیون گاز در سه مرحله شامل جداسازی ذرات بالای 10 میکرون در جدا کننده استرینر، جداسازی ذرات بین 10-1 میکرون در فیلتر های خط لوله و جداسازی ذرات و قطرات مایع کوچکتر از 1 میکرون در فیلترهای حاوی المنت کوالسر (coalescer) انجام می گیرد.

انتقال گاز طبیعی ، سیستم فیلتراسیون ، استرینر ، فیلترهای خط لوله ، کوالسر