لادن پورسرتیپ - عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (ص) بهبهان
کوروش سعادت وفا - کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع چوب و فرآورده های سلولزی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء(ص) بهبهان

در استان خوزستان از دیرباز به دلیل عدم رعایت اصول پیشگیری در هنگام ساختمان سازی و نیز عدم بکارگیری مواد محافظت کننده چوب، هجوم موریانه ها به داخل ساختمان ها و بروز خسارتهای جبران ناپذیر به لوازم چوبی و مصنوعات کاغذی مشاهده شده است. بررسی ها نشان داده اند، مهمترین موریانه استان خوزستان گونه (silvestri Microcerotermes diversus) می باشد و با توجه به اینکه بسترهای لیگنوسلولزی به راحتی می توانند مورد حمله موریانه ها واقع شوند و این مساله می تواند موجب بروز خسارات زیادی گردد، لذا شناسایی گونه های چوبی و کاغذهای مقاوم می تواند در انتخاب مناسب این مواد در مناطقی که هجوم موریانه ها بالاست کاربرد داشته باشد. برای انجام این تحقیق سه گونه پهن برگ صنوبر، افرا، زیتون تلخ و یک گونه سوزنی برگ سرو شیراز مورد بررسی و جهت بررسی میزان تمایل مصرف توسط مویانه Microcerotermes diversus، در اختیار این حشره قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در آزمونهای انتخابی و غیر انتخابی و همچنین در آزمون میدانی، چوب صنوبر بیشترین مطلوبیت را برای موریانه را دارد در حالیکه سایرگونه ها اختلاف معناداری از نظر کاهش وزن با هم ندارند. کمتر بودن درصد لیگنین در گونه صنوبر و از طرفی بالا بودن درصد سلولز آن،که یک منبع تغذیه عالی برای موریانه به شمار می رود، در مقایسه با سه گونه دیگر می تواند باعث ایجاد عدم مطلوبیت این گونه برای موریانه در مقایسه با سایرین باشد. همچنین گونه افرا نیز علی رغم بالا بودن جرم مخصوص آن، به دلیل پایین بودن درصد مواد استخراجی که یک عامل بازدارنده در حملات موریانه است، پس از صنوبر بیشتر از سایر گونه ها مورد هجوم موریانه واقع شد. نتایج همبستگی بین درصد کاهش وزن در اثر تغذیه موریانه و فاکتورهای شیمیایی و فیزیکی چوب نشان داد که بیشترین ارتباط بین درصد لیگنین و سلولز گونه ها با پتانسیل آنها جهت مطلوبیت آنها برای موریانه وجود دارد.

موریانه، ماده لیگنوسلولزی، لیگنین، سلولز، مواد استخراجی.