لادن خدری غریب وند - استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
منیژه قهرودی تالی - استاد، عضو هیات علمی گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه شهید بهشتی تهران

میکروفرم ها، لندفرم های کوچکی هستند که تغییرات کوتاه مدت محیط را در خود ثبت کرده و نسبت به آن واکنش نشان می دهند. از جمله این میکروفرم ها، پلیگون های رسی می باشند که تغییر در ابعاد هندسی آن ها می تواند بیانگر تغییر یا تبدیل سیستمی در واحد مذکور باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی تغییرات اخیر ایجاد شده در وضعیت اکوسیستم پلایای گاوخونی، هندسه میکروفرمهای پلیگون رسی موجود در محدوده رخساره سولفاته این پلایا مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از مدل فرکتال محیط- مساحت استفاده شد و مشخصات 108 میکروفرم پلیگون رسی در این رخساره اندازه گیری شد. از این تعداد، 63 میکروفرم که دارای مرزهای واضحتر و توسعه یافته تری بودند انتخاب شده و مورفومتری آنها توسط مدل فرکتال بررسی گردید. نتایج حاصل از این بررسی ها و مقدار DAP به دست آمده از مدل فرکتال، مقادیری بین 1/29 تا 1/41 را شامل شد. بررسی نمودار لگاریتمی محیط و مساحت نیز نشان دهنده ارتباط خطی بین لگاریتم محیط و مساحت فرمهای مورد نظر بوده، بطوریکه ضریب همبستگی R2 به دست آمده از این نمودار دارای مقداری حدود 0/9 می باشد. نتایج حاصل از مطالعات فرکتالی نشان دهنده تمایل وضعیت میکروفرم های موجود در این رخساره به سمت آشفتگی و بی نظمی می باشد که این عدم تعادل در وضعیت میکروفرمها، می تواند گویای وضعیت نامتعادل حاکم بر اکوسیستم پلایای گاوخونی باشد. شرایط کنونی حاکم بر پلایا مانند خشک شدگی های مکرر و قطع حقابه طبیعی تالاب، همچنین ورود پسماندهای صنعتی، کشاورزی و انسانی به آن، ممکن است عامل تشدید کننده چنین وضعیت نامتعادلی در منطقه باشد.

گاوخونی، زون سولفاته، فرکتال، میکروفرم