روح اله روشان - کارشناس ارشد اقلیم شناسی دانشگاه پیام نور
محمد علی بهجتی اردکانی - عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور اردکان

دراین پژوهش به منظور تیپ بندی هوای یزد از مجموعه داده های روزانه ایستگاه هواسنجی یزد 18 متغیر اقلیمی شامل دمای خشک ساعات (03-09-15)، دمای تر ساعات (03-09-15)، حداکثر دمای روزانه، حداقل دمای روزانه، بارش، نم نسبی ساعات (03-09-15) و سرعت و جهت باد در ساعات (03-09-15) در طول دوره آماری 1356/10/11 تا 1383/10/11 (به مدت 27 سال) برگزیده شد با توجه به این که هدف از این پژوهش تیپ بندی هوا و تاثیرات آن بر قنوات بود؛ ابتدا آرایه دادهها با آرایش P (متغیرهای جوی بر روی ستون و روزها بر روی سطرها) به ابعاد 18*9855 فراهم گردید. چون داده ها دارای یکاهای مختلفی هستند؛ پیش از انجام تحلیل، استانداردسازی متغیرها ضروری است تا وزن همه متغیرها در تفکیک تیپ های هوا یکسان باشد.انجام تحلیل خوشه ای برروی آرایه داده های استاندارد شده و ادغام روزها براساس روش وارد نشان داد: یزد دارای 5 تیپ هوا می باشد که عبارتند از : 1- سرد و یخبندان 2-سرد و کم بارش 3-بسیارسرد و مه آگین 4-گرم خشک و بادی 5-بسیار گرم و خشک در ادامه برای هر تیپ یک روز نماینده انتخاب گردید. فراوانی ماهانه و سالانه هر کدام از تیپ ها محاسبه و مشخص گردید که حاکمیت فصول مختلف حاصل حاکمیت تیپ های مختلف هوا در یک محل می باشد و فراوانی سالانه تیپ ها در سه دهه گذشته در این قلمرو تغییر کرده است. افزایش شدت و تداوم خشکسالی های در دهه های اخیر به دلیل غلبه شرایط آب و هوایی گرم و خشک، و آگاهی دقیق از از این تغیرات به ما کمک خواهد کرد تا برنامه ریزی دقیقتری در بهره برداری از تزولات داشته باشیم و فن قنات کمک شایانی در استحصال آب مورد نیاز این منطقه خواهد داشت.

تیپ هوا، اقلیم شناسی همدید ، یزد، قنات