نرگس آل مومن دهکردی - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد
جهانگیر صفری - استادتمام زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

اسطوره تاریخی است که در ناخودآگاه جمعی بشر نقش بسته است و با تحلیل اسطورهها میتوان پرده از بسیاری رویدادها، انگیزش ها و کنش آدمیان از ازل تا کنون برداشت. اسطوره، تاریخی مقدس که باز گوینده آفرینش است. نویسندگان و شاعران بدون توجه از آرا و عقاید یکدیگر به بازآفرینی این اسطوره و کهن الگوها پرداختهاند. برادرکشی برگرفته از اسطوره مذهبی –تاریخی اولین برادرکشی تاریخ، کهن الگویی است که بازتاب گستردهای در ژانرهای مختلف ادبی دارد و پیشینهی آن به آغاز آفرینش انسان باز میگردد اگر از اولین برادرکشی یا دیگر کشی تاریخ شروع کرده شود موارد متعددی از این اسطوره و کهن الگو در ادبیات کلاسیک و ادبیات معاصر میتوان نام برد. اسطورههایی مانند برادرکشی، پدر کشی، دیگر کشی، هبوط انسان، گناه نخستین، زمین، آب و... را در آثار مختلف ادبی مشاهده میشود که از این مفاهیم با توجه به شرایط و مقتضیات زمان استفاده های گوناگونی بردهاند. و این موضوع انعکاس خاصی در ادبیات کلاسیک و ادبیات معاصر دارد. نمونههای فراوانی از برادرکشی در آثار ملل مختلف دیده میشود. در این مقاله، نمایشنامه دهانی پر از کلاغ از جمشید خانیان با موضوع دفاع مقدس، از لحاظ کهن الگوی برادرکشی و نمادها و اسطورههای به کار رفته در این نمایشنامه بررسی شده است.

برادرکشی، کهن الگو، نمایشنامه، دهانی پر از کلاغ