جلال الدین کوکنار - کارشناس ارشد مدیریت دولتی و مدیر کل راه آهن اراک
عباس خسروانی - دانش آموخته دکتری جامعه شناسی و کارشناس روابط عمومی راه آهن اراک

راه آهن از ارکان اصلی سامانه حمل و نقل می باشد و تاثیرات فراوانی بر دیگر بخش های اقتصادی، تجاری، نظامی، فرهنگی و اجتماعی دارد.راه آهن در شهر اراک در کنار محله های فرودست و حاشیه نشین شهری مستقر شده است.توسعه نامتوازن شهری در اراک باعث بروز مسائل و آسیب های شهری متعدد و به یک معنا ناامنی شهری شده است که تهدید کننده امنیت پایدار شهری است.با نگاهی به روند رشد نامتوازن و لجام گسیخته شهر اراک،امروزه برقراری امنیت در ساختار شهری و برخوردار کردن شهروندان از احساس امنیت یکی از دغده های مهم متولیان امور انتظامی شهر است.لذا برنامه ریزی شهری به دنبال تعیین ابعاد توسعه شهرها و همچنین نیازهای آن ها بر اساس پیش بینی ها و اهداف توسعه شهری است.یکی از تدابیر لازم برای امنیت محله های حاشیه خطوط ریلی،استقرار پدافند غیر عامل و رعایت اصول آن در این مناطق است. اهداف پدافند غیر عامل در طرح های توسعه راه آهن، استفاده بهینه از مناطق شهری به منظور بالابردن ضریب امنیت و ایمنی راه آهن، ایجاد تاسیسات و تجهیزات برای کاهش آسیب پذیری، بررسی تهدیدات زیست محیطی در شهرها و ایجاد مکان های اسکان اضطراری و تبیین مقررارت در این موارد می باشد.یک از کارکردهای مهم پدافند غیرعامل حفاظت از تاسثیسات زیربنائی شهرهاست تا از این رهگذر، پویایی حیات شهری را در پرتو امنیت محلی و ملی ایجاد کند.بر این اساس در این مقاله به روش اسنادی و تحلیلی سعی شده تا با نگاهی به نظریه های حاشیه نشینی و اصول پدافند غیرعامل، راهکارهایی برای ارتقای امنیت مناطق حاشیه ای خطوط ریلی شهر اراک ارائه گردد.

پدافند غیر عامل،حاشیه نشینی،امنیت شهری،امنیت پایدار،خطوط ریلی