حسین مرادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
حسین ارزانی - استاد گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
محمد جعفری - استاد گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
اسماعیل علیزاده - دانش آموخته دکترای مرتعداری، گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشگاه تهران

بهره برداری بیرویه و بدون برنامه ریزی اغلب تعادل زیستمحیطی را بر هم زده و در بسیاری از مناطق در نتیجه انحطاط اراضی و میکرو کلیما، این تعادل به طور کامل از بین رفته و در بسیاری از موارد قابل بازگشت نیست؛ بنابراین با توجه به اهمیت این اکوسیستمها استفاده درست از آنها حیاتی است. مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تعیین شایستگی مرتع برای چرای گوسفند بر اساس دستورالعمل در مراتع آزادبر استان البرز انجام شد. لذا سه معیار پوشش گیاهی، منابع آب و فرسایش خاک بر اساس دستورالعمل تعیین شایستگی مرتع جهت چرای گوسفند مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری توسط واحدهای نمونه برداری (پلات) با روش تصادفی – سیستماتیک انجام شد. در هر تیپ گیاهی با توجه به پوشش گیاهی منطقه چهار ترانسکت 100 متری عمود بر هم و در طول هر ترانسکت 10 پلات یک متر مربعی استفاده شد و در هر پلات فهرست گونه های موجود، درصد تاج پوشش، درصد لاشبرگ، سنگ و سنگریزه و خاک لخت، درصد ترکیب گیاهان قابل چرای دام و تولید آنها اندازه گیری و ثبت شد. نتایج بدست آمده نشان داد که مقدار تولید علوفه از عوامل اصلی کاهش شایستگی جهت چرای دام بود که علت آن بهره برداری نادرست در سالهای گذشته، پایین بودن کلاس خوشخوراکی و حد بهره برداری مجاز میتواند باشد و همچنین معیار منابع آب از عوامل افزایش شایستگی جهت چرای گوسفند در این مرتع بود. همچنین با توجه به نتایج نهایی، تناسب این مرتع برای چرای دام اغلب متوسط میباشد و سه تیپ گیاهی از چهار تیپ گیاهی موجود، در طبقه شایستگی S2 جای گرفتند.

شایستگی مرتع، دستورالعمل، گوسفند، آزادبر