پرویز عبدی نژاد - استادیار پژوهشی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران
سادات فیض نیا - عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
حمیدرضا پیروان - دانشیار پژوهشی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

واحدهای مارنی در حدود 4438 کیلومترمربع از سطح استان زنجان معادل 20 درصد را تشکیل می دهند. در این مقاله تلاش شده طبقه بندی مارن های استان زنجان بر اساس خصوصیات فیزیک و شیمیایی مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور با گروه بندی و تلفیق نقشه های شیب، اقلیم و واحدهای مارنی سازندهای زمین شناسی در محیط نرم افزار ArcGIS 9.3 اقدام به تعریف واحدهای کاری به تعداد 18 واحد شده و در عملیات صحرایی اقدام به نمونه برداری از مواد مارنی به تعداد 120 نمونه از عمق 0-30 سانتی متری شد. داده های به دست آمده از انجام تحلیل های فیزیک وشیمیایی با استفاده از برنامه آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. واحدهای مارنی استان زنجان با توجه به خصوصیات فیزیک و شیمیایی آن ها به دو گروه تبخیری یا غیردریایی شامل واحدهای مارنی پلیوسن، قرمز بالایی ، قرمز پائینی و مارن ائوسن و مارن غیرتبخیری دریایی شامل واحدهای مارنی قم و مارن کرتاسه است. در بین واحد های مارنی نیز واحد مارنی پلیوسن Plm و واحد مارنی طبقات قرمز بالایی Mur بیش از 85 درصد از سطح واحدهای مارنی را پوشش میدهند و با توجه به مجموعه درصد مساحت مارن قم و مارن کرتاسه که در حدود دو درصد است. پس در حدود 98 درصد واحدهای مارنی استان از نوع تبخیری یا غیر دریایی است. واحدهای مارنی درلایه های سطحی جزء سازندهای عادی هستند و در لایه های عمقی وضعیت متفاوت است و بر مقدار شوری و قلیائیت برخی از این واحدها از جمله واحد مارن پلیوسن و مارن قم افزوده می شود. اما سایر واحدها با وجود افزایش عمق با توجه به تحلیل شیمیایی به عمل آمده از آن ها در عمق 0-30 سانتی متر همچنان از نظر شوری و قلیائیت در رده عادی است

واحدهای مارنی، طبقه بندی، خصوصیات فیزیکوشیمیایی، استان زنجان