عبدالنبی عبده کلاهچی - هیات علمی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
جهانگیر پرهمت - هیات علمی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
هوشنگ بهروان - محقق، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

سالانه خسارات و تلفات قابل توجهی بر اثر سیل در مناطق مختلف کشور به مناطق مسکونی و صنعتی، واحدهای تولیدی، اراضی کشاورزی، اراضی مرتعی و جنگلی و محیط زیست وارد می شود. بعلاوه، در دهه های اخیر با افزایش جمعیت و استفاده بیش از حد منابع طبیعی، تخریب پوشش گیاهی و تغییرات کاربری اراضی وقوع سیل های مخرب افزایش یافته است. تهیه و توسعه اطلس و آماده سازی داده های زمانی و مکانی سیل در حوضه های رده هفت استان چهار محال و بختیاری با هدف تعیین روش شناسی تلفیق و ترکیب اطلاعات مختلف و شاخص های اصلی و پایه ای مورد نیاز در جهت کاهش خطرات سیل و ایمن تر شدن حوضه های آبخیز تعریف شد. بدین منظور عوامل موثر در ایجاد خطر و خسارت سیل، شدت سیل خیزی و محدوده های سیلگیر به عنوان بخشی از سیمای موجود حوضه های آبخیز تعیین شد. بنابراین، برای این کار اطلاعات متعددی از عوامل و پارامترهای مختلف سیل از جمله شدت سیل خیزی، گستره های سیل گیر و خسارات سیل با هم ترکیب و بر اساس آنها اطلس سیل که حاوی اطلاعات مهم سیل می باشد، تهیه شد. شدت سیل خیزی، فراوانی وقوع سیل، خسارات، تلفات جانی و پهنه های سیل گیر، مراکز مسکونی و جمعیت در معرض سیل به همراه حجم آوردهای سیلابی سالانه و منحنی های شدت - مدت - فراوانی بارش از جمله اطلاعات مهمی هستند که در تدوین اطلس سیل استفاده شدند. نتایج نشان داد بیشترین کاربری در سطح استان به مراتع (حدود 48 درصد مساحت ) و سپس به کاربری زراعت (حدود 21 درصد سطح استان) تعلق دارد. نتایح همپوشانی لایه شدت سیل با لایه کاربری اراضی نشان می دهد که شدت سیل با کاربری مراتع و زراعت دارای بیشترین همپوشانی می باشد. بنابراین شیب و کاربری اراضی مهمترین پارامترهای تاثیر گذار بر شدت سیل خیزی هستند.با استفاده از امتیازبندی خطر سیل و براساس شاخص ها حوضه های کشور نسبت به تعیین خطر سیل اقدام و طبقات خطر سیل برای هر کدام از حوضه های رتبه هفت استان چهارمحال و بختیاری تعیین شد. نتایج نشان می دهد که 98 درصد از مناطق سیل گیر استان در معرض خطر نسبتا شدید، و 2 درصد در معرض خطر متوسط قرار دارد. با این وصف 100 درصد پهنه های سیل گیر استان در معرض خطر متوسط به بالا می باشد.

آستانه شروع رواناب ، اطلس سیل، شدت سیل خیزی ، خسارت سیل، پهنه سیل گیر