علی خانی - نویسنده مسئول، دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، مرکز تحصیلات تکمیلی پیام نور، تهران، ایران
علیرضا علی احمدی - استاد گروه مدیریت و مهندسی کسب و کار، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
محمد تقی امینی - دانشیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
ساسان زارع - استادیار دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران

درصورت عدم وجود کنترل صحیح، سازمان از برنامه های خود منحرف خواهد شد. باتوجه به اینکه کنترل در هر سازمانی ریشه در فرهنگ سازمان و جامعه دارد، نیاز است که نحوه کنترل، متناسب با بوم همان سازمان باشد. در جمهوری اسلامی ایران نیاز داریم که برای کنترل از مفاهیم اسلامی استفاده نماییم. دراین راستا یکی از بهترین منابع، بیانات امیر مومنان علی علیه السلام است که به طور خاص در دو کتاب نهج البلاغه و غررالحکم و دررالکلم جمع­آوری شده است. در این تحقیق با استفاده از روش تحلیل مضمون که یکی از مهم ترین روش های کیفی است و با بهره گیری از نرم افزار MAXQDA 10 انجام شده است. این زمینه، بیش از 2800 مضمون اولیه، شناسایی شد که پس از پالایش نهایی به 2718 مورد رسید. از این تعداد 1088 مضمون اولیه مربوط به نهج­البلاغه و 1630 مورد مربوط به غررالحکم و دررالکلم است. مضامین اولیه درقالب 133 مضمون اصلی دسته­بندی و سپس 133 مضمون اصلی درقالب 38 مضمون سازمان دهنده سازماندهی شد. 38 مضمون سازمان دهنده نیز درقالب هشت مضمون فراگیر قرار گرفتند. این هشت مضمون عبارتند از: ویژگی های نیروی انسانی، انواع کنترل، اصول حاکم بر کنترل، تنبیه و تشویق، ضرورت کنترل، بسترسازی، آفات کنترل و پیامدها. درنهایت همه مضامین، ذیل مضمون فراگیر کنترل اسلامی از دیدگاه امام علی علیه السلام قرار گرفتند.

کنترل, نهج البلاغه, غررالحکم و دررالکلم, تحلیل مضمون