حمید ضرغام بروجنی - نویسنده مسئول: دانشیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبائی
مجتبی محمودزاده - استادیار گروه مدیریت جهانگردی دانشگاه علامه طباطبائی
علی مروتی شریف آبادی - دانشیار گروه مدیریت صنعتی دانشگاه یزد
فائزه اسدیان اردکانی - دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری دانشگاه علامه طباطبائی

گردشگری دینی یکی از اشکال گردشگری است که امروزه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و توسعه آن در دستور کار است. این پژوهش با هدف ارائه الگوی نظری توسعه گردشگری دینی در ایران به صورت کیفی و به روش نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق و بدون ساختار با 18 خبره آشنا به موضوع استفاده شد. حاصل این مصاحبه ها، طی فرایند شناسه­گذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. از درون مجموعه مفاهیم اولیه این مرحله، مقوله هایی استخراج شد. در ادامه، این مقوله ها تحت عناوین عوامل علی، پدیده محوری، شرایط زمینه ای، عوامل مداخله گر، راهبردها و پیامدهای توسعه گردشگری دینی، دسته بندی شد. عوامل علی اثرگذار بر توسعه گردشگری دینی کشور در قالب مدیریت جاذبه ها و رویدادها ، مدیریت تبلیغات و توسعه زیرساختها و خدمات لازم متناسب با نیاز گردشگران دینی ورودی و عوامل مداخله گر شامل قوانین و مقررات و تدوین سیاستهای کلان گردشگری دینی شناسایی شد. شرایط زمینه ای شامل شرایط فرهنگی و شرایط اقتصادی و راهبردها نیز شامل بازاریابی ، بهبود اوضاع زیست محیطی ، منابع انسانی و آموزش ، تعامل بخش دولتی و خصوصی به منظور توسعه گردشگری دینی ، داشتن نگاه سیستمی و جذب سرمایه گذار تعیین شد. پیامدهای شناسایی شده عبارت است از افزایش مدت ماندگاری گردشگران دینی ، تقویت انگیزه اصلی گردشگران دینی ، افزایش تعداد گردشگران دینی و افزایش درآمد حاصل از ورود گردشگران دینی به کشور .

توسعه گردشگری, گردشگری دینی, نظریه داده بنیاد, رویکرد سیستمی