سید محمد مقیمی - دانشگاه تهران

واژه عدالت همواره در طول تاریخ مورد توجه اندیشمندان و مصلحان بوده و در معارف الهی و بشری در تمامی حوزه های فکری، فرهنگی، سیاسی، حقوقی، اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی و مانند آن قابل بحث است. بهترین تعریف عدالت را در کلمات گهربار امام علی(ع) بهعنوان جانشین پیامبر اسلام(ص) میتوان دید. امام علی(ع) می فرماید: العدل یضع الامور مواضعها : عدل، هر چیزی را در جای و محل خود قرار می دهد . پیامبر(ص) نمونه فردی بودکه در طول حیاتش با دیگران به عدالت رفتار، و دیگران را نیز به آن ترغیب می کرد. در رفتار عادلانه پیامبر اسلام(ص) همین بس که در واپسین روزهای حیات خویش در مسجد مدینه فرمود: هرکس نزد من حقی دارد، برخیزد و قصاص کند . امام علی(ع) عدالت را تدبیر عمومی مردم میداند (العدل سائس عام) (نهج البلاغه، حکمت437). از دیدگاه امام علی(ع)، عدل بر چهار پایه برقرار است: فکری ژرف اندیش، دانش عمیق و به حقیقت رسیده، نیکو داوری کردن و استوار بودن در شکیبایی؛ پس کسی که درست اندیشید به ژرفای دانش رسید و آن کس که به حقیقت دانش رسید از چشمه زلال شریعت نوشید و کسی که شکیبا شد در کارش زیاده روی نکرده با نیکنامی در میان مردم زندگی خواهد کرد (نهج البلاغه، حکمت 31).

نهج البلاغه, عدالت, امامت, ظلم