سید حاتم مهدوی نور - استادیار گروه معارف اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد حسین قربانی - استادیار گروه شیمی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
داود ثمری - دانشیار گروه مدیریت کشاورزی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

زمینه: مهم ترین رکن توسعه هر کشوری پژوهش است و از این رو کشورهای توسعه یافته مقدار قابل توجهی از درآمد ناخالص خود را صرف پژوهش می کنند و در نتیجه شغل بعضی از افراد پژوهشگری شده است. وجه متمایز پژوهش از سایر فعالیت ها مانند مطالعه و خلاقیت و نوآوری سیستمانیک در مقیاس دانش است که باعث رقابت پذیری شرکت های اقتصادی و حتی کشورها شده است. هر چه نوآوری و خلاقیت در کشوری بیشتر باشد از لحاظ اقندار بر دیگر کشورها برتری دارد. نوآوری و خلاقیت زیرساخت های خاصی می طلبد که یکی از آن ها زیرساخت های حقوقی و اخلاقی است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی زیرساخت های حقوقی و اخلاقی بروز خلاقیت در جامعه است. روش: روش پژوهش شبه تجربی است. نخست با بررسی متون و مصاحبه با خبرگان عوامل اخلاقی و حقوقی موثر بر خلاقیت استخراج و سپس با استفاده از فن دیماتل روابط بین آن ها بررسی شد. جامعه آماری تمام متخصصان حوزه اخلاق، حقوق، خلاقیت و نوآوری است و نمونه آماری 30 نفر است که به شیوه گلوله برفی انتخاب شده اند. یافته ها: تحلیل نتایج نشان می دهد کمبودها، امکانات بیش از حد، دسترسی آسان به محاکم قضایی، شناخت اثرات فردی و اجتماعی انجام فضایل، قوانین مناسب و وجود شفافیت از مهم ترین عوامل اخلاقی و حقوقی برای خلاقیت و نوآوری است. محیط اجتماعی، تربیت، پایبندی الگوها به اخلاق، شناخت فضایل و رذایل، اجرای بدون ملاحظه قانون، شناخت پاداش های انجام فضایل و شناخت مجازات های انجام رذایل معلول ها هستند. نتیجه گیری: برای ایجاد فضای مناسب برای خلاقیت و نوآوری در کشور نخست باید آموزش های حقوقی و اخلاقی داده شود. الگوها علی الخصوص حاکمیت به رعایت حقوق مالکیت فکری پایبند باشد. همچنین دسترسی به محاکم قضایی برای رسیدگی به تخلفات سهل باشد.

اخلاق, حقوق, خلاقیت, نوآوری