جهانگیر خواجه علی - استادیار دانشکده کشاورزی، گروه گیاه پزشکی، دانشگاه صنعتی اصفهان
علیرضا بلندنظر - دانشجوی دکتری حشره شناسی کشاورزی دانشگاه گیلان و پژوهشگر مرکز تحقیقات گیاهان دارویی باریج
فرید شهیم گرمی - کارشناس ارشد حشره شناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان
لاله حجازی - مدیرعامل شرکت داروسازی باریجاسانس کاشان

بیان مسئله و هدف پژوهش: یکی از آفات شایع و خطرناک زنبورعسل کنه واروآ می باشد. معمولا برای مبارزه با این آفت از سموم شیمیایی خطرناک استفاده می شود که باعث بروز پدیده مقاومت و خطرات زیست محیطی می شوند. روش و چگونگی انجام پژوهش: به منظور مقایسه کارایی ژل تصعید شونده تیمول (T1) ؛ ژل تصعید شونده تیمول و اسانس آویشن (T2) ؛ ژل تصعید شونده تیمول، منتول و اسانس اکالیپتوس (T3) و نوار آپیستان در کنترل تابستانه کنه واروا، 20 کلنی آلوده تهیه و آلودگی اولیه آنها تخمین زده و آزمایش ها در قالب طرح کاملا تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار طراحی شد. پس از اعمال تیمارها هر هفته یکبار شمارش کنه های ریزش کرده صورت پذیرفت و میزان آنها در طی 7 هفته ثبت گردید. یافته ها و نتیجه گیری: مشخص گردید که در هفته اول پس از اعمال تیمارها، ژل (T2) نسبت به تیمارهای دیگر اختلاف معنی داری داشت و بهترین عملکرد را به خود اختصاص داد. در هفته دوم تنها بین شاهد و تیمارها اختلاف معنی دار دیده شد و اختلاف تیمارها با هم معنی دار نبود. در هفته سوم و چهارم پس از اعمال تیمارها، میزان مرگ و میر کنه واروآ در دو تیمار (T2,T3) و نوار آپیستان یکسان بوده و اختلاف معنی داری در میزان مرگ و میر ژل (T1) و شاهد وجود نداشت. در هفته پنجم بیشترین مرگ و میر کنه مربوط به تیمار (T3) و نوار آپیستان بود. در هفته های ششم و هفتم بیشترین عملکرد مربوط به دو تیمار (T2,T3) و نوار آپیستان بود و عملکرد بهتری نسبت به ژل (T1) از خود نشان داد. نتایج این آزمایش نشان دهنده عملکرد مناسب تیمار (T2,T3) در حد نوار آپیستان بود بدون این که این تیمارها افزایشی در میزان مرگ و میر زنبورعسل ایجاد کنند.

تیمول، منتول، اسانس، آپیستان، کنه واروا، زنبورعسل