ثمین السادات سجادی - دانشجوی کارشناسی رشته ی زیست شناسی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان
مجید مرادمند - استادیار گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان

بیان مسئله: پاتوژن های گیاهی یا فیتوپاتوژن ها به روش های مختلفی از جمله انتقال با حشرات متقل می شوند. امروزه مطالعات زیادی برای شناسایی ارتباطات فیزیکی موجود بین حشرات ناقل و باکتری های پاتوژن انجام گرفته است. از طرفی یکی از مهمترین حشرات گرده افشان زنبورعسل است که نقش بسیار مهمی در باروری گیاهان و افزایش بازده درختان میوه دارد. هدف پژوهش: بررسی مروری مطالعات پیشین بر احتمال انتقال بیماری گیاهی توسط زنبورعسل و ارائه راهکارهایی جهت به حداقل رساندن خسارت ها و کنترل بیماری است. روش و چگونگی انجام پژوهش: این مطالعه به صورت تحقیقات کتابخانه ای از مقالات معتبر انجام شده است. یافته ها و نتیجه گیری: زنبورعسل درکنار گرده افشانی می تواند عامل انتقال پاتوژن های گیاهی همچون ویروس BBLMV ، باکتری عامل بیماری آتشک و حتی کنه ها باشد. بیماری آتشک ( Fire blight ) دراثر باکتری به نام Erwinia amylovora ایجاد می شود و اکثر گیاهان خانواده ی Rosaceae ازجمله سیب و گلابی را درگیر می کند. پاتوژن ها از طریق ورودی های طبیعی گیاه مثل کلاله و اندام شهدساز گیاهان را آلوده می کنند. گلها مهمترین بخش گیاهی آسیب پذیر و موثر در اپیدمیک شدن بیماری هستند. علائم آلودگی شامل سوختگی گل، میوه، جوانه ی انتهایی و نکروز بافتی است. برای کنترل این بیماری می توان از داروهای تهیه شده برپایه ی مس، آنتی بیوتیک استرپتومایسین، ضدعفونی وسایل هرس و حفاظت از زخم ها بهره گرفت. استفاده از آنتی بیوتیک به دلیل ایجاد سویه های مقاوم و تاثیرات منفی بر محیط زیست و همچنین نگرانی بابت انتقال مقاومت به پاتوژن های انسانی با محدودیت روبه روست بنابراین امروزه به جای این روش می توان از باکتری های آنتاگونیست مثل Pseudomonas graminis ، Pantoea agglomerans و Enterobacter استفاده کرد که هرکدام اثرات متفاوتی بربافت های مختلف دارند.

زنبورعسل، آتشک، فیتوپاتوژن، Fire blight ، Erwinia amylovora ، Rosaceae