نور الدین الرکابی - دانشجو عمران ارشد بخش GIS (دانشگاه فردوسی, مشهد)
روزبه شاد - استاد دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
حسن اعتماد - استاد دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
مرجان قائمی - دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

امروزه افزایش جمعیت به موضوع اصلی در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. نقطه آغازین این مسئله مشکلات ترافیکی ناشی از این امر است. به همین دلیل زمان، تقاضا وهزینه حمل ونقل عمومی افزایش یافته است. بنابراین هدف از این مطالعه، استفاده از تحلیل های مکانی و قابلیت نمایش سه بعدی از مدل سازی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای محاسبه محل مناسب راه آهن است که سبب کاهش این مسائل می گردد. انتخاب محل راه آهن، فرآیندی اکتشافی است که با مجموعه ای از شرایط وانتخاب ها سروکار دارد. به همین علت، افراد متخصص وحرفه ای با دانش خود از معیارهای مختلف برای حل مسائل تصمیم گیری بهره می گیرند. به سبب پیچیدگی مسئله مورد بحث، تلاش های خاصی برای انتخاب مسیر بهینه بایستی صورت گیرد. معیارهای مورد استفاده در این مطالعه شامل نزدیکی به شهرهای نصیریه ونجف، درجه شیب، نقشه کاربری، نزدیکی به سکونتگاه، نزدیکی به جاده، نزدیکی به منابع آبی ونزدیکی به خطوط انتقال نفط می باشد. داده ها در دو مرحله با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن دهی به هر میعار استفاده شده است وتکنیکی برای الویت سفارش با شباهت به راه حل ایده آل (TOPSIS) برای قطار تک ریل تعین مسیرانجام می شود. سپس با همپوشانی لایه های وزندار مسیرهای بهینه تعیین شده و مسیرها در پنج دسته بسیار مناسب، مناسب، میانه، نامناسب و بسیار نامناسب قرار گرفته اند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که 224 متر بهترین مسیر از ناصریه تا نجف.

خطوط راه آهن سریع السیر، سیستم اطلاعات مکانی (GIS)، مسیریابی، راه آهن، تصمیم گیری چند معیارهTOPSIS, (MCDM)