مریم نیاکان - ۱گروه زیست شناسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان ، ایران
آیتن جرجانی - ۱گروه زیست شناسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان ، ایران
ابراهیم غلامعلی پور علمداری - گروه تولیدات گیاهی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران

هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی فعالیت آنتی اکسیدانی، سنجش میزان آلکالوئیدها، ترکیبات فنلی و آنتوسیانینی، فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز به علاوه اسمولیت های گیاه دارویی مامیران در مراحل رویشی، گل دهی و میوه دهی بود. جهت نیل به این هدف، ابتدا نمونه های مامیران از حاشیه مزارع بخش چمستان شهرستان نور از توابع استان مازندارن جمع آوری و سپس از لحاظ گیاه شناسی مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ریشه مامیران در مراحل مختلف فنولوژیکی از میزان آلکالوئیدها و فنل کل بیشتری در مقایسه با اندام های هوایی در مراحل مشابه برخوردار بود. هم چنین بیشترین میزان آلکالوئیدها و فنل کل ریشه به ترتیب به مرحله رویشی و گل دهی اختصاص داشت. میزان آنتوسیانین ها با افزایش مرحله نموی گیاه مامیران در اندام های ریشه و هوایی به طور معنی داری افزایش یافت. سنجش قندهای محلول در گیاه مامیران نشان داد که میزان این ترکیبات در تمام مراحل فنولوژیکی در ریشه بیشتر از اندام هوایی بود. اما بیشترین میزان پرولین در اندام هوایی در مرحله رویشی مشاهده شد. مطابق نتایج به دست آمده فعالیت، کاتالاز و پراکسیداز همبستگی مثبتی با فعالیت آنتی اکسیدانی نشان دادند. در این تحقیق مشخص شد با افزایش میزان ترکیبات آلکالوئیدی و فنلی در اندام های زیرزمینی و هوایی مامیران در مراحل مختلف فنولوژیکی، ظرفیت آنتی اکسیدانی در مهار رادیکال های آزاد به طور معنی داری افزایش یافت. در مجموع، ریشه گیاه مامیران در مرحله رویشی از مقدار مناسبی از مواد موثره آلکالوئیدی برخوردار بود، بنابراین شاید بتوان از آن به عنوان منبع مناسبی جهت استحصال ترکیبات دارویی استفاده نمود.

آلکالوئیدها, آنتوسیانین ها, پراکسیداز, فنل کل, کاتالاز, گیاه دارویی, مراحل رشد