فرناز ابراهیمی فر - کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه آزاد سبزوار
محمد فارسی - استادگروه بیوتکنولوژی و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
خلیل ملک زاده - عضو هیئت علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی عصر ، رفسنجان

برای انجام بسیاری از برنامه های اصلاحی، مطالعات تنوع زیستی، بررسی های مولکولی و مطالعات کاربردی مربوط به کیفیت قارچهای خوراکی حفظ و شناسایی این گونه های وحشی در بانک ژن قارچهای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است. در این ارتباط نگهداری ژرم پلاسم زنده از قارچ های وحشی، نقش بنیادین در شناسایی خصوصیات و نگهداری کامل دارد. در در این پژوهش 32 نمونه از قارچ خوراکی وحشی که از مشهد و حومه جمع آوری شد و بریا حفظ نمونه کشت میسلیوم خالص و اسپور آنها تهیه شد. جهت کنترل صحت کشت های میسلیوم و انطباق با نمونه های جمع آوری شده، استخراج DAN و با استفاده از پرایمر های ITS4 و ITS5، نواحی ITS ریبوزمی انجام شد. تنوع ژنتیکی درون و بین گونه ای ایزوله-ها بعد از شناسایی و تعیین گونه توسط 11 پرایمر ISSR مورد بررسی قرار گرفت. از بین 32 ایزوله مورد مطالعه، 12 ایزوله به Agaricus bisporus، هفت ایزوله به A.devoniensis ، یک ایزوله به Agaricus bitorquis، یک ایزوله به Agaricus pseudopratensis، پنج ایزوله به Lentinus tigrinus و شش ایزوله به جنس Pleurotus تعلق داشتند. نتایج بررسی فاصله ژنتیکی با نشانگرهای ISSR نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل ملاحظهای درون هر گونه وجود دارد. بر اساس نتایج حاصل شهرستان مشهد و حومه دارای گونه های مختلفی از قارچهای خوراکی است که مهمترین آنها قارچ دکمه ای (A.bisporus) میباشد. بر اساس نتایج حاصل ضرورت جمع آوری و تعیین گونه قارچهای خوراکی وحشی در کشور تاکید میگردد. بهره برداری از این نتایج میتواند قابلیت اصلاح قارچهای تجاری موجود را تسهیل کند و با تولید نژادهای پر محصول سازگار با اقلیم بومی، بازده تولید قارچ خوراکی را در کشور افزایش دهد.

نشانگرISSR، قارچ خوراکی، ژنوتیپ وحشی، نواحی ITS، DNA ریبوزومی