وحید فارج - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فیزیولوژی و اصلاح گیاھان دارویی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز
دامون رزمجویی - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء (ص) بھبھان

آویشن شیرازی ZatariamultifloraBoiss یکی از مھمترین گونه ھای دارویی تیره نعناعیان و بومی مناطق جنوبی ایران، افغانستان پاکستان می باشد. این تحقیق به منظور بررسی کمی و کیفی ترکیبات شیمیایی اسانس گونه آویشن شیرازی در مرحله رویشی و حالت- های تر و خشک اسانس گیری، اندام رویشی گیاه از سایت شھرستان رستاق داراب واقع در استان فارس جمع آوری گردید و استخراج اسانس به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) انجام گردید. ترکیبات شیمیایی به روش ھای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. تعداد 31 ترکیب در حالت تر و 27 ترکیب در حالت خشک اسانس گیری شناسایی شدند که بترتیب 99.99 و 97.51 درصد کل ترکیبات اسانس را شامل شدند. بیشترین درصد بازده اسانس 4.3 درصد در حالت خشک اسانس گیری بدست آمد. تیمول و کارواکرول از مھمترین اجزای شناخته شده اسانس گیاه مورد مطالعه در مرحله رویشی بودند. همچنین علاوه بر آنھا ترکیبات کارواکرول متیل اتر (8.4)، لینالول (8.73)، پی-سیمن (6.2) و گاما- ترپینن (6.45) درصد نیز از مھمترین ترکیبات عمده اسانس شناخته شدند. با توجه به درصد بالای بازده اسانس و مقادیر بالای ترکیبات مھم تیمول، کارواکرول، کارواکرل متیل اتر و پی سایمن و اھمیت آنھا در صنایع داروسازی، کاربرد این گیاه جھت دستیابی به بھترین نتایج، در مرحله رویشی قابل توصیه می باشد.

آویشن شیرازی، ZatariamultifloraBoiss، اسانس تر و خشک، کارواکرول، پی_سایمن