نرگس والامقام

پیشینیان مانی را بیشتر از آنکه پیام آور آیین جدیدی بخوانند، نقاش و خوشنویسی چیره دست معرفی کرده اند که مضامین کتب دینی خود را برای توضیح و توجیه اصول عقاید و فلسفه آن با سبک خاصی که ملهم از نقاشی ایرانی و بودایی بود، می آراست. تاثیر و نفوذ این سنت های نگارگری در هنر سلاجقه یکی از هم ترین مضوعات تاریخ هنر اسلامی است. در این دوره، هنرمندان در نقاشی و کتاب آرایی از سبک و بن مایه های هنر مانوی اقتباس کرده اند. هدف از نوشتن مقاله حاضر بررسی علل این اثرپذیری است و به این پرسش اساسی پرداخته که دلیل اصلی تاثیر پذیری هنر سلجوقیان در نقاشی و کتاب آرایی از سنت های مانوی چیست نوشتار حاضر که از جمله پژوهش های کیفی بشمار می آید، با روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی پیش رفته و با منابع کتابخانه ای انجام شده است. در نهایت نتایج حاصله نشان می دهد که گرویدن گروهی از ترکان اویغور، از اعقاب سلجوقیان در سده سوم هجری به آیین مانی، و آشنایی آنان با سنت های نقاشی و کتاب آرایی مانوی که در میان آن قبایل بسط گسترش یافته بود، و همچنین علاقه و آشنایی ایرانیان با این سنت های تصویری، دلیل اصلی تاثیر پذیری هنر سلجوقیان از نگارگری مانویان بوده است.

سلجوقیان، مانویان، هنر سلجوقی، هنر مانوی، هنر ایرانی