وحید ایمانی گرمه چشمه - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه، گروه عمران، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی شهریار آستارا
هوشیار ایمانی کله سر - دکتری عمران، گروه عمران، دانشگاه محقق اردبیلی
میثم شیرزاده گرمی - دانشجوی دکتری عمران، گروه عمران، دانشگاه محقق اردبیلی

با توجه به حوادثی که در گوشه وکنار دنیا به وقوع پیوسته، مشخص شده رفتار ساختمانها تحت اثر بارهای انفجار به دلیل خصوصیات متفاوت این بارگذاری با بارهای دیگر یکسان نیست و با توجه به جایگاه ویژه سازه های بتن مسلح در صنعت ساختمان کشور و گستردگی استفاده از سیستمهای ساختمانهای بتن آرمه دارای قاب خمشی، در ساختمانهای طراحی شده و آسیب پذیری این نوع سیستمهای ساختمانی در برابر بارهای ناشی از انفجار، باعث شده تا ساختمانهای بتن آرمه بیشتر در برابر بارگذاری انفجار مورد بررسی قرار گیرند. در اکثر رویدادهای لرزهای و انفجاری، بیشتر تلفات جانی و مالی به واسطه انهدام ساختمانها در قیاس با هر اثر مستقیم دیگری صورت پذیرفته است. بنابراین اطمینان از پایداری و عدم انهدام ساختمان در درجه اول اهمیت بوده که مستلزم افزایش قابل ملاحظه ای شکل پذیری ساختمان است. با این وجود در صورت وجود مشخصه های نامطلوب خاص، حتی ساختمانهای شکل پذیری که به درستی طراحی شده اند نیز دچار خسارت گسترده میشوند. از اینرو لازم است که اصول طراحی مقاوم در برابر زلزله و انفجار در سه سطح مختلف اشکال سازهای، پلان ساختمانی و شکل پذیری برای کلیه ساختمانها خصوصا ساختمانهای دولتی اعم از ادارات، مدارس و بیمارستانها و ساختمانهای عمومی، مراکز فروش، بانکها و... در نظر گرفته شود. هدف از این پژوهش بررسی دقیق پاسخ ساختمانهای بتن-آرمه شش، هشت و ده طبقه دارای قاب خمشی متوسط با طبقه نرم وضعیف، مقاوم در برابر زلزله تحت اثر بارگذاری انفجار می باشد.از آنجایی که در این تحقیق فرض میگردد سازه های مذکور در ناحیه با لرزه خیزی زیاد ودر زمین نوع دو قرار دارد با 3 نوع قاب خمشی بتن مسلح با تعداد طبقات 6، 8 و10که دارای طبقه نرم و ضعیف (ایجاد شده در اثر افزایش ارتفاع ) هستند جمعا 18مورد، مدل سازی و مورد تحلیل و طراحی قرار گرفتند. واین سازه ها برای نیروهای لرزهای طراحی شده و قاب بحرانی سازه برای شبیه سازی انفجار انتخاب شده و تحت اثر بارهای ناشی از انفجار TNT با وزنهای 1000 و 2000 کیلوگرم و فاصله های محل انفجار از سازه، 5 ، 10 و20 متری در نرم افزار المان محدود Abaqus مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحلیل اجزاء محدود غیر خطی نشان میدهد جابجایی قاب های 6، 8 و 10 طبقه در اثر انفجار 2 تن نسبت به انفجار 1 تن در فاصله های مشابه 45 درصد بیشتر خواهد بود و تنش وارد به تکیه گاه نیزدر وضعیت های مشابه 35 درصد بیشتر مشاهده می گردد و همچنین محل اتصالات (چشمه اتصالات) و وسط قاب رو به انفجار در فاصله های نزدیک به حادثه در حالت بحرانی قرار دارد و با افزایش خرج انفجار، و کاهش فاصله محل انفجار از قاب، جابجایی، تنش کل وارده به قاب ، تنش وارد به تکیه گاه و خرابی بتن بیشتر شده و با کاهش خرج مواد منفجره، و افزایش فاصله محل انفجار از قاب، جابجایی ، تنش کل وارد به قاب، تنش وارد به تکیه گاه و خرابی بتن درقابهای بتن آرمه کمتر شده است. با توجه به نتایج به دست آمده قابهای بتن آرمه باید برای شکل پذیری بیشتر در برابر بارهای ناشی از ضربه و نیروهای انفجار بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته و با روشهای مختلف قاب های بتن آرمه را برای چنین حوادثی مقاوم سازی و آماده کرد تا میزان خسارت به حداقل برسد.

ساختمانهای بتن آرمه، طبقه نرم ، طبقه ضعیف، انفجار، قاب خمشی