محمدحسین قربانی - عضو هیئت علمی گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
اکرم پسندیده نشکری - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی جواهری - دانشجوی دکتری گرایش باغبانی دانشگاه فردوسی شهید

این پژوهش با هدف بررسی امکان کاشت و برداشت گیاه آزی وش در شهرستان شیروان در استان خراسان شمالی در سال 1396 انجام شد. برای انجام این پژوهش با شش تاریخ کشت 11 اردیبهشت، 28 اردیبهشت، 11 خرداد و 11 تیر، 28 تیر و 11 مردادماه استفاده گردید. نتایج تجزیه واریانس داده های رشد و عملکرد نشان داد که اثر تاریخ کاشت بر تمامی مولفه های اندازه گیری شده، شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه و تعداد برگ در بوته، شاخص سطح برگ، عملکرد تازه برگ، عملکرد تازه ساقه، مجموع عملکرد تازه، عملکرد خشک برگ، عملکرد خشک ساقه و مجموع تولید ماده خشک آزی وش در هکتار اثر معنی داری داشت. مقایسه میانگین داده ها نشان داد که از بین شش تاریخ کاشت، مقدار رشد و عملکرد آزی وش در چهار تاریخ کاشت 11 اردیبهشت، 28 اردیبهشت، 11 خرداد و 11 تیرماه در این منطقه، نسبت به دو تاریخ کاشت 28 تیرماه و 1 مردادماه بسیار بیشتر بود ( به عبارت دیگر مقدار اولیه تولید آزی وش تازه در دو تاریخ کاشت 28 تیر ماه و 11 مرداد ماه بسیار کم و فاقد توجیه اقتصادی بود.) با این حال بیشترین عملکرد تازه آزی وش در تاریخ کاشت 11 خرداد مشاهده شد (حدود 18900 کیلوگرم در هکتار). پس از تاریخ کاشت 11 خرداد، کشت در تاریخ 28 اردیبهشت با عملکرد حدود 11200 کیلوگرم در هکتار آزی وش تازه، در مرتبه دوم قرار گرفت که علی رغم کاهش حدود 41 درصدی عملکرد، نسبت به تاریخ کاشت 11 خرداد، اما همچنان میزان عملکرد قابل توجه و بیش از 11 تن در هکتار بود. کشت در دو تاریخ کاشت پیش از 28 اردیبهشت ماه و پس از 11 خرداد ماه (11 اردیبهشت و 11 تیر ماه) سبب کاهش تولید به کمتر از 57 درصد تولید نسبت به 11 خردادماه شد ( به ترتیب 8100 و 6900 کیلوگرم در هکتار). در مجموع به نظر می رسد بهترین تاریخ کاشت برای این گیاه در منطقه شیروان در استان خراسان شمالی، حدود اواسط خردادماه باشد که انتظار می رود بیشترین عملکرد تازه آزی وش را تولید خواهند نمود، اما کاشت این گیاه در دامنه ای یک ماه، که از اواخر اردیبهشت و آغاز و تا اواخر خرداد ماه ادامه می یابد، عملکرد قابل قبولی از لحاظ اقتصادی (بیش از 10 تن کیلوگرم در هکتار ) راتولید خواهند نمود.

آزی وش، تاریخ کاشت، رشد و عملکرد، منطقه شیروان