مسعود دیدارخواه - استادیار آموزشکده کشاورزی سرایان ، دانشگاه بیرجند، ایران

مقدمه: استفاده از مکمل هایی که در پرورش ارگانیک منع مصرف نداشته و نیز در کنترل آنها موثر باشد از اهمیت خاصی برخوردارهستند. یکی از مهمترین مشکلات تولید محصولات دامی ارگانیک عدم امکان استفاده از داروها و مواد شیمیایی رایج به منظار کنترل ودرمان بیماری است. مقایسه سیستم دامپروری ارگانیک با سیستم پرورش گوسفند و بز به شیوه عشایری نشان می دهد که سیستمپرورش گوسفند و بز به صورت عشایری همخوانی زیادی با سیستم دامپروری ارگانیک دارد. اخیرا توجه به ترکیبات آنتیاکسیدانی طبیعیبه منظور استفاده در صنایع دارویی و غذایی به دلیل عوارض ناخواسته آنتیاکسیدان های مصنوعی افزایش یافته است.مواد و روشها: با توجه به افزایش مقاومت آنتی بیوتیکی، در اثر مصرف داروهای ضد میکروبی جهت پیشگیری و درمان عفونت ها و همچنینعوارض جانبی و اثرات سوء متفاوت آنها، بررسی و تحقیق بر روی گیاهان دارویی به منظور کشف منابع جدید دارویی علیه عفونت هایباکتریایی مورد توجه قرار گرفته است. از طرفی در سالهای اخیر تولید محصولات دامی ارگانیک در بسیاری از کشورها توسعه یافته است.این توسعه پاسخی به تقاضای روزافزون مصرف کنندگان برای تهیه غذای تازه، سالم، بدون هورمون و آنتی بیوتیک و مواد شیمیایی مضراست. آنفوزه یا آنغوزه گیاهی است علفی چند ساله ، ریشه ی آن کمی ضخیم و گوشتی، برگ های آن بسیار بریده و غباری ، ساقه آنمجوف و گوشتی و بلندی آن تا 2 متر می باشد. گلهای آن به رنگ زرد و به گروه چتر مانند در انتهای ساقه ظاهر می شود. آنفوزه درچند سال اولیه سن خود ساقه ی قابل رویتی ندارد و برگهای آن گسترده روی زمین است که در مراتع به نام کماه و انگزاکماه چوپانان می شناسند و مورد توجه و علاقه ی گوسفندان است.نتایج: گیاه آنغوزه باعث افزایش وزن دام می شود ولی گوشت گوسفند کمی بدبو می شود. از نظر ترکیبات شیمیایی ریشه گیاه آنغوزهFassa foetida دارای مواد آزارزیتوتانول، فرولیک اسید، اسانس روغنی فرار ، پینن ، آزولن ، موسیلاژ ، باسورین و … می باشد و درصمغ آنغوزه مقدار زیادی تانن (حدود 60 درصد) و حدود 20 درصد صمغ و 5-4 درصد اسانس وجود دارد در برخی گونه ها در نمونههای آنغوزه اشکی مقدار اسانس تا 15 درصد نیز می رسد . اسانس آنغوزه دارای بوی تعفن شبیه بوی سیر است و این بو در اثر وجودترکیبات سولفوره در آن است که بیش از 50 درصد اسانس را تشکیل می دهد. گیاه آنغوزه باعث کاهش انگل همونکوس کنتروتوس درگوسفند میشود. علاوه بر آن باعث کاهش تخم انگل و تغییر هماتوکرین خون نیز در برخی گزارشات میشود.همچنین باعث بهبودضریب تبدیل خوراک، ایمنی هومورال و سلولی و جمعیت لاکتوباسیل های روده کور در طیور می شود.

ارگانیک، فرولیک اسید، دام وطیور، Fassa foetida