حسین غفوری چرخابی - استادیار، گروه فقه وحقوق اسلامی، دانشگاه اردکان
محمد قدرتی - دانشجوی کارشناسی ارشدفقه ومبانی حقوق اسلامی، دانشگاه اردکان، دبیرآموزش وپرورش استان اصفهان ناحیه جلگه

قواعد فقهی از مهمترین مسائلی است که تحقیق و بحث درباره آن بر فقیه واجب است، و وسیله ای برای رسیدن به احکام فراوانی در تمام ابواب فقه بوده، یکی از این قواعد، قاعده لا ضرراست.باتوجه به مفادقاعده درجهت ممانعت ازضررزدن به محیط زیست به نظرمی رسداین قاعده درمسائل زیست محیطی می تواندنقش مهمی راایفاکند،جستارحاضرباروش توصیفی- تحلیلی وباابزار کتابخانه ای به تبیین کاربردقاعده لاضرردرمحافظت ازمحیط زیست پرداخته است ومسائل زیست محیطی بارویکردی فقهی بررسی شده است.با تکیه بر قاعده تبیین های مختلفی ازمفادقاعده لاضرربه عملآمده است که هرکدام به نوعی به حفظ محیط زیست به عنوان منفعت یا مصلحت عمومی و لزوم دفع یا رفع ضررازآن مربوط میشوندو در حوزه حقوق محیط زیست با اعمال قاعده لا ضرر به ممنوعیت هرگونه فعل و ترک فعل و همچنین قانونی میانجامد که دارای اثرات مخرب محیط زیستی باشد. اولین نکته در این خصوص توجه به مفهوم محیط زیست در حقوق محیط زیست است که دایرهای به گستردگی تمامی محیط پیرامونی انسان رادربرمیگیردوشارع مقدس درمواردی نیز استفاده انسان از محیط زیست رامحدودکرده است و اجازه انجام برخی تصرفات راازماگرفته است مسلما اگر انسان بخواهدبی رویه و بدون رعایت مسائل ایمنی و بهداشتی به استفاده از محیط زیست بپردازددرمواردی موجب تخریب آن را فراهم می سازد بنابراین به حکم عقل انسان اجازه نداردبطورغیرمجاز از طبیعت استفاده کند.

قاعده لا ضرر، محیطزیست، فقه