علی نقی دهقان - استادیار و عضو هیات علمی گروه مهندسی معدن- مکانیک سنگ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
ارقام مقتدیر - گروه مهندسی نفت، دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد، ظهران، عربستان صعودی
احمد گوما - شرکت بریتیش پترولیوم BP ، هوستون، تگزاس، آمریکا

عملیات شکافت هیدرولیکی از تکنیک های موثر در افزایش ضریب بهره دهی و تولید در مخازن هیدروکربوری با نفوذپذیری کم می باشد که همچنان با عدم قطعیت هایی مواجه می باشد. یکی از پارامترهای مهم در عملیات شکافت هیدرولیکی، فشار شروع شکستگی و یا شکست سازندی در مخازن دارای سنگ های متراکم و فشرده با تخلخل و تراوایی پایین (به ترتیب کمتر از 10 درصد و 1/0 تا 1 میلی دارسی) می باشد. در این مطالعه با انجام آزمایش های آزمایشگاهی بر روی نمونه های ماسه سنگی متراکم و مقایسه با نمونه های شیلی، اثر نوع سیال شکستگی (ویسکوزیته) بر فشار شکست سازندی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ارتباط موثری میان ویسکوزیته سیال تزریقی و فشار شکستگی وجود دارد. به طورئیکه افزایش ویسکوزیته منجر به افزایش قابل توجهی در مقدار فشار شکست سازندی می گردد. همچنین با افزایش میزان ویسکوزیته سیال شکستگی، عرض و ارتفاع شکستگی های ایجاد شده نیز افزایش می یابد.

سیال شکستگی، شکست سازندی، شکافت هیدرولیکی، مخازن هیدروکربوری متراکم