ندا هوشمندابرقویی - دانشیار دانشگاه پیام نور یزد
سیدمحمدباقر کمال الدینی عزآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات کودک و نوجوان

ترانه های عامیانه بخش بزرگی از ادبیات شفاهی مردم ایران را تشکیل میدهند. بیشتر این ترانه ها ساخته مردمی است که نام و نشانی ازخودبرجای نگذاشته اند . آنان اشعار خود را در مکان و زمانی ویژه سروده اند، به طوریکه احوال روحی آنان رادر میان این اشعار میتوان به وضوح دید. گاهی در صحرا و دشت به هنگام چرای گوسفندان ،گاهی در زیر سایه درختی در فکر یار ،گاهی در غربت به یاد دیار شعر می سرودند و با آهنگی که متناسب با آن وضع روحی و وزن شعری بود آنرا زمزمه میکردند. آنچنان که این اشعار وصف الحال دیگر افراد میشد و سینه به سینه و نسل به نسل برسر زبانها بوده و هر کسی به تناسب حال خودبیتی از آن را به هنگام کار و تنهایی و دل خستگی زمزمه میکرد.((در اصل ادب عامه مانند دیگر شاخه های فرهنگ عامه ، برای کم کردن فشارهای ناشی از مبارزه با طبیعت و اجحافات مناسبات اجتماعی و بیان شوق ها و شادی ها به وجود می اید ومورد استفاده عوام قرار میگیرد . این مبارزه زندگی روزمره مردم عادی است .))( عمرانی ، (1381 :17 در ابرکوه نیز ترانه های بسیاری برسر زبان مردم به خصوص مادران و زنان بوده و هست که محصول اوقات خوشی و ناخوشی نسل های گذشته است. بیشتر ترانه های مرسوم در ابرکوه دوبیتی هاست که برخی از آنها اشعار باباطاهر و فایز دشستانی است. ((گاهی اساس تصنیف را بر سخنان زیبا و ظریف شعرایی محبوب چون حافظ شیرازی و بابا طاهر و دیگران نهاده اند وبرگردان های خود ساخته را به آن ها افزوده اند.))(ژوکوفسکی،(23: 1382بسیاری از این اشعار وجه مشترک با دوبیتی های شیراز دارد و این نشان ارتباط مردم ابرکوه با شیراز است به طوریکه اسم شیراز در برخی از این اشعار دیده میشود.هدف از نگارش این پژوهش ، بررسی برخی از ویژگی های دوبیتی های مردم ابرکوه میباشد. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای و تحقیق میدانی انجام شده است .

ابرکوه، ادبیات عامیانه ، دوبیتی