فاطمه داشن - دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

طنز در مقام یکی از اغراض اصلی ادب غنایی در نظم و نثر فارسی جایگاه ویژه ای دارد. محققان، طنز را بیشتر در شعر فارسی بررسی و تحلیل کردهاند. در حوزه نثر فارسی طنز بیشتر در ادبیات داستانی نمود پیدا کرده است. هوشنگ مرادی کرمانی از معدود نویسندگانی است که از سالهای قبل انقلاب اسلامی تاکنون، حضوری مستمر در عرصه طنز پردازی ادبیات داستانی دارد. بررسی گفتمانهای غالب طنز آثار هوشنگ مرادی کرمانی و تغییر و تحول آن در طی سه دهه شصت، هفتاد و هشتاد قرن اخیر مسئله اصلی این پژوهش است. روش پژوهش توصیفی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای است. پس از بررسی گفتمانهای طنز آثار هوشنگ مرادی کرمانی مشخص شد گفتمانهای اجتماعی غالب طنز وی در دهه شصت و اوایل دهه هفتاد فقر و محرومیت و فاصله طبقاتی بین مردم است. در اواخر دهه هفتاد، مسائل جدیدی مانند بی اعتمادی مردم به کارخانه های تولید مواد غذایی و ظلمی که به آنها میشود در گفتمان اجتماعی طنز داستانهای هوشنگ مرادی کرمانی مطرح شده است. در دهه هشتاد گفتمانهای اجتماعی طنز داستانهای وی کمرنگ است و در اواخر این دهه گفتمان سیاسی که در قبل کمتر نمود داشت جای گفتمان اجتماعی را میگیرد.گفتمانهای فرهنگی طنز در طی سه دهه چندان تغییر و تحولی نیافته است و محورهای اصلی آن، انتقاد از مشکلات اخلاقی و رفتاری مردم، انتقاد از رفتار نادرست بزرگسالان با کودکان و نوجوانان و اعتقاداتی مانند، چشم زدن، نحس بودن و اختلافات خانوادگی است.

گفتمان طنز، هوشنگ مرادی کرمانی، گفتمان اجتماعی، گفتمان فرهنگی،گفتمان سیاسی