مهدی اخگری - استادیار دانشگاه پیام نور
مهدی ثقفی - استادیار دانشگاه پیام نور
زینب قاسمی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور

بهبود کیفیت مساکن روستایی یکی از مهمترین مباحث توسعه و عمران روستایی به شمار می آید بنابراین پرداخت وام جهت بهسازی مساکن روستایی به این مهم بهبود بخشیده است. همچنین با توجه به مسایلی مانند زلزله خیز بودن اکثر نقاط ایران و وجود بلایای طبیعی بسیار، عدم استفاده از مصالح بادوام در ساخت و ساز های روستایی، فرسوده و قدیمی بودن اکثر مساکن روستایی نقش تسهیلات مالی در بهسازی مساکن روستایی دوچندان نمود پیدا می کند. هدف این پژوهش بررسی نقش تسهیلات مالی در بهسازی مسکن سکونتگاه های روستایی در بخش مرکزی شهرستان بیرجند بوده است. روش انجام این تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی بودهاست. جامعه آماری این تحقیق را خانوارهایی تشکیل می دهند که در بین سالهای 1384 تا 1396 از تسهیلات بهسازی مسکن روستایی استفاده نموده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 354 خانوار برآورد گردید که به روش نمونه گیری تصادفی طبقهای انتخاب و به صورت متناسب در بین روستاها توزیع گردید. داده های میدانی با پرسشنامه جمع آوری شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار Spss استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از بهبود کیفیت فیزیکی ساخت و سازهای جدید از لحاظ سازهای، نوع مصالح ساختمانی به کار رفته در بنا و نماسازی است. ساخت و سازهای جدید بیانگر ایجاد تغییرات در سبک و شیوه معیشت روستاییان و گرایش به زندگی شهری است همچنین از بارزترین خصوصیات واحدهای بهسازی شده مساحت کمتر، کاهش تعداد اتاق و کاهش بعد خانوار را میتوان بیان نمود. در این زمینه پیشنهاد میشود با افزایش میزان مبلغ وام بهسازی، تدابیری اندیشیده شود که زیربنایی بیشتر، با معماری روستایی و هماهنگ با عملکرد زیستی و معیشتی روستاییان فراهم شود که روستاییان را به سمت اقتصادی خودکفا هدایت کند.

تسهیلات مالی، بهسازی مسکن، سکونتگاه های روستایی، بخش مرکزی شهرستان بیرجند