خسرو دانشجو - استادیار گروه معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس ایران
مهسا حاج ملکی - دانشجوی مقطع دکتری رشته معماری، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران

اغلب صاحبنظران نگرش مثبتی نسبت به معماری قاجاریه ندارند. این معماری از نظر آن ها به تقلید از معماری سنتی ایران و یا معماری غرب انجام شده و فاقد پویایی لازم برای نو آوری و احداث بناهایی فاخر بوده است. اگرچه کسانی معماری عصر قاجاریه را نقطه تعالی در معماری تاریخی ایران می دانند. لیکن با بررسی وجوه مختلف تاثیر گذار بر این موضوع، در می یابیم که معماری قاجار به دو دوره زمانی شاخص تقسیم می شود و دوره اول تا پایان دوره محمد شاه قاجار گفته شده است، که معماری ایران منطبق با سنت معماری این سرزمین رشد و گسترش داشته است. چگونگی ورود شیوه های جدید معماری به ایران در این دوره و عوامل موثر بر معماری و پایتختی تهران در این بازه از زمان موضوعی است که این مقاله سعی دارد با روشی تحلیلی و توصیفی به آن بپردازد. در مقاله حاضر سعی شده است شکل گیری تحولات معماری در آغاز پایتختی تهران مورد بررسی و مطالعه قرارگیرد تا بر این مبنا این دوره و وقایع مرتبط با آن نیز مورد ارزیابی مجدد قرارگیرد.

تحولات معماری، دوره قاجار، پایتختی تهران، معماری قاجاریه، گسترش معماری قاجاریه