امیرحسین کریمی - دکتری مهندسی عمران سازه،دانشکده عمران، دانشگاه سمنان، ایران
بابک انتظاری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهین شهر، ایران
محمد یک رنگ نیا - استادیار، دانشکده عمران، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران

در این مقاله رفتار استاتیکی و دینامیکی سر در مسجد جامع یزد مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق از نرم افزار آباکوس و تکنیک مدل سازی ماکرو برای مدل سازی سردر ورودی مسجد جامع یزد استفاده شده است. برای مدل سازی، رفتار غیر خطی مصالح و همچنین رفتار غیر خطی هندسی برای سازه در نظر گرفته شده است. روش انجام تحقیق به این صورت است که در ابتدا هندسه بنا در نرم افزار اتوکد ترسیم گردید و سپس با تغییر پسوند فایل آن در نرم افزار سالید ورکس وارد نرم افزار آباکوس گردید. برای تعریف خصوصیات مادهای بنا به دلیل شباهت رفتار ماده مصالح بنایی و ماده بتن از ماده بتن موجود در نرم افزار استفاده گردید. معیار پلاستیسیته بتن آسیب دیده در نرم افزار آباکوس که یکی از معیارهای مدل سازی بتن میباشد و برای مدل سازی سایر مواد ترد و شکننده مانند مصالح بنایی و سرامیک نیز به کار میرود برای در نظر گرفتن رفتار غیر خطی مصالح در نظر گرفته شد. برای صحت سنجی مدل در نظر گرفته شده در ابتدا یک دیوار مصالح بنایی که نتایج آزمایشگاهی آن در دسترس میباشد در نرم افزار آباکوس مدل سازی شد و پس از اطمینان از قابلیت مدل پیشنهادی، بنای سر در مسجد جامع یزد شبیه سازی شد. سازه تحت آنالیزهای مختلف از جمله آنالیز مودال، آنالیز تحت بار ثقلی و آنالیز تحت بار چرخهای قرار گرفت و میزان تنش و تغییر شکلهای موجود در آن به دست آمد. نتایج آنالیز نشان داد که بنا در برابر بارهای ثقلی مقاومت خوبی از خود نشان میدهد و در برابر بارهای چرخه-ای بزرگ آسیبهای قابل توجهی را تجربه خواهد کرد. نتایج این تحقیق شناخت بهتری از رفتار سازهای این بنای تاریخی ارائه داده و میتواند برای سایر بناهای با ارزش میراث فرهنگی ایران به کار برده شود.

مسجد جامع یزد، سردر، مصالح بنایی، آباکوس، مدل سازی عددی، اجزاء محدود غیر خطی، پلاستیسیته بتن آسیب دیده، رفتار غیر خطی، کالیبراسیون، بنای تاریخی، تاق ساسانی، مطالعه آزمایشگاهی