سیداحمد بطحائی - دکتری تخصصی سلامت در بلایا و فوریتها، استادیار، گروه تکنولوژی اتاق عمل، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران
حمیدرضا خانکه - استاد، فوق دکتری سامت در بلایا و فوریتها، مرکز تحقیقات سامت در بلایا و فوریتها، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران

زمینه و هدف:یکی از ارکان مهم عملیات پاسخ به بلایا تخصیص منابع و تجهیزات برای مدیریت موثر بحران و برطرف کردن نیازهای مردم آسیبدیده است. برخی مطالعات نشان دادهاند که درخواست منابع از طرف مسئولین محلی مناطق درگیر بحران اغلب بسیار بیشتر از نیاز واقعیشان بوده است که موجب اتلاف منابع میشود. هدف از انجام این مطالعه بررسی دلایل بروز پدیده اعلام نیاز کاذب در مدیریت بلایاست.روش کار: در این مطالعه کیفی آنالیز محتوی از مصاحبه چهره به چهره بدون ساختار فردی استفاده شد. تحلیل داده ها با روش مقایسه مداوم و روش میکرو آنالیز صورت گرفت. روش نمونه گیری مبتنی بر هدف نظام مند بود و انتخاب مشارکت کنندگان تا زمان دستیابی به اشباع داده ها ادامه یافت. نمونه گیری از چهار گروه شامل مدیران سازمان هلالاحمر، مدیران مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای کشور، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران کشور و اعضای هیئت علمی باسابقه تدریس در زمینه بلایا انجام شد.یافته ها: 21 مصاحبه انجام شد و متوسط زمان مصاحبه ها 51 دقیقه بود. بر اساس یافته ها، اعلام نیاز کاذب از مواردی است که در زمان مدیریت بلایای اخیر در ایران به وفور دیده شده است. این مسئله میتواند از طرف مردم، مدیران بحران محلی یا سایر مسئولین اتفاق بیفتد. مطرحشدن در افکار عمومی و رسانه ها، عدم اطمینان به مدیریت حادثه، بخشی نگری مسئولین، هیجان زدگی مدیران، اطلاعات نادرست یا ناکافی، واکنش به ترس و تهدید، تامین تمامی نیازها توسط دولت، توزیع نامناسب امکانات و وعدهده ی بیپشتوانه ازجمله عللی بود که برای اعلام نیاز کاذب به دست آمد.نتیجه گیری:عوامل متعددی در بروز اعلام نیاز کاذب نقش دارند. بهترین راه جلوگیری از این پدیده تقویت مدیریت محلی و دادن اختیار به آنها در زمان پاسخ به بلایا و توجه به مسئله مهم ارزیابی نیازهاست.

چالش، تامین نیاز، اعلام نیاز کاذب، بلایا، ایران