علیرضا عندلیب - دانشگاه امام حسین(ع)

8 سال جنگ تحمیلی و نهضت دفاع مقدس یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران به­شمار می آید. آموزه های حاصل از این جنگ به عنوان یک تجربه موفق در مدیریت و یک حرکت ملی در کشور، به قدری مغتم است که شاید بتوان گفت در تاریخ کشور ما، به ویژه در چند قرن اخیر، کم­تر پدیده ای را می توان یافت که به مانند آن واجد اهمیت باشد. لذا تجربیات مهندسی جنگ در 8 سال دفاع مقدس و درس های حاصل از آن می تواند تاثیرات و تحولات قابل توجهی در عرصه طرح ریزی و برنامه ریزی مهندسی در کشور به­طور عام و مهندسی در جنگ های آینده  به­طور خاص داشته باشد. واضح است که با بررسی دقیق عناصر و مولفه های اصلی این تجربه موفق به عنوان یک رویکرد علمی- عملی، می توان از آن الگویی قابل تعمیم به سایر حوزه های مهندسی و مدیریتی کشور استخراج نمود و با توجه به شرایط روز جامعه آن را غنا بخشید. یکی از مهم­ترین این حوزه ها، مدیریت شهری است که می تواند در بسیاری از اقدامات طرح ریزانه و برنامه ریزانه خود به ویژه در موضوع پدافند غیر­عامل، از این الگو تبعیت نماید. در این راستا، این نوشتار با استناد به سابقه میدانی و مطالعات کتابخانه ای انجام­شده توسط نگارنده از یک سو و همچنین دسترسی به نظرات فرماندهان و مسئولین رده یک دفاع مقدس، امکان مستند­سازی داده های اولیه را فراهم نموده است. سپس نگارنده با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی و آنالیز دقیق داده ها و در نهایت تولید اطلاعات مقتضی می پردازد. بنابراین، تکمیل مطالعات مرتبط با مهندسی جنگ و غنابخشی به الگوی علمی- عملی منتج از آن، با بهره گیری از تجربیات مهندسی جنگ در 8 سال دفاع مقدس، هدف اصلی تحقیق را تشکیل می دهند. به این ترتیب، یافته های حاصل از مطالعات انجام­شده و مهم ترین آموزه های برگرفته از مهندسی دوران دفاع مقدس را می توان در تبیین الگوی علمی- عملی با رویکردی جهادی خلاصه نمود که عناصر و مولفه های اصلی آن عبارتند از: ایمان، اعتقاد و باور نسبت به حرکت جهادی.   مهم­ترین ویژگی این رویکرد، قابلیت تعمیم­پذیری و بسیط بودن است.

مهندسی جنگ, دفاع مقدس, مدیریت جهادی