عثمان خالدیان - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه ارومیه
فرخ اسدزاده - استادیار گروه مهندسی علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
عباس صمدی - استاد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه ارومیه

توزیع اندازه ذرات از ویژگی های اصلی یک رسوب محسوب می شود که بسیاری از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن را تحت تاثیر قرار می دهد. توصیف دقیق ریاضی از توزیع اندازه ذرات رسوبات می تواند به عنوان ابزاری مطمئن در پیش بینی رفتار آنها در طبیعت باشد. هدف از مطالعه ی حاضر بررسی کارایی مدل Swerbec به عنوان یک مدل ریاضی در توصیف توزیع اندازه ذرات رسوب معلق و بستر است. برای این منظور 19 نمونه رسوب بستر و 6 نمونه رسوب معلق از رودخانه ی روضه چای ارومیه انتخاب شده و پس از تعیین توزیع اندازه ذرات آنها در آزمایشگاه، مدل مذکور با استفاده از روش رگرسیون غیرخطی بر روی داده های مشاهده ای برازش داده شد. نتایج نشان داد که رسوبات معلق با قطر میانه 47/81 میکرون دارای بافت ریزتری نسبت به رسوبات بستر با قطر میانه ی 263/87 میکرون هستند. نتایج برازش مدل نشان داد که تابع Swerbec به خوبی توانایی توصیف توزیع اندازه ذرات رسوب را دارد. هر چند میانگین ضریب تبیین مدل مذکور برای رسوبات معلق (0/985) و بستر (0/963) تفاوت چندانی نداشت، اما میانگین RMSE مدل مذکور در رسوبات بستر برابر با 0/035 بود در حالی که این مقدار برای رسوبات معلق به طور میانگین برابر با 0/041 به دست آمد که نشان دهنده ی کارایی نسبتا مطلوب تر مدل مذکور در رسوبات درشت بافت نسبت به رسوبات ریز بافت است.

رسوبات معلق، رسوبات بستر، مدل Swerbec، رودخانه ی روضه چای