محمدرضا بخشی - دکتری اقتصاد کشاورزی، استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

در این پژوهش اثرات بالقوه زیست محیطی جایگزینی سیاست پرداخت یارانه کودهای شیمیایی (کشاورزی مرسوم) با سیاست پرداخت مستقیم (کشاورزی ارگانیک) در چند سناریو مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از شاخص های زیست محیطی موازنه نیتروژن خاک، کارایی نیتروژن، موازنه فسفر خاک و کارایی فسفر استفاده شد. جهت شبیه سازی سیاست های مورد بررسی از یک الگوی برنامه ریزی ریاضی مثبت به همراه تکنیک حداکثر آنتروپی استفاده گردید. اطلاعات مورد نیاز از طریق نمونه گیری تصادفی و نمونه ای به حجم 90 نفر از زارعین در دشت مشهد و با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج نشان داد روند کنونی مصرف نهاده های شیمیایی در بخش کشاورزی منجر به بارگذاری بسیار بالای مواد مغذی شیمیایی در منابع بخش کشاورزی شده است و مقدار عددی شاخص های موازنه نیتروژن و فسفر بالا می باشد. مقدار شاخص های زیست محیطی موازنه کود ازته و فسفاته در اغلب گروه های زارعین در سناریوهای دوم و چهارم بین 45% تا 90% نسبت به سال پایه کاهش می یابد. از سوی دیگر شاخص های کارایی ازت و فسفر در سناریوهای مذکور در اغلب گروه ها به میزان 10% تا 80% نسبت به سال پایه افزایش می یابد. تغییرات شاخص های زیست محیطی نشان می دهد ک ه اعمال سیاست پرداخت مستقیم می تواند اثرات جانبی منفی زیست محیطی مصرف کودهای شیمیایی را به حداقل رسانده و از آلودگی بیشتر منابع آبی و خاکی کشور جلوگیری نماید.

کشاورزی، آلودگی، کود شیمیایی، پرداخت مستقیم