سوگند شکوه فر - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه معماری،واحد رشت،موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی،رشت،ایران
مهسا دلشاد سیاهکلی - استادیار گروه معماری،واحد لاهیجان،دانشگاه آزاد اسلامی،لاهیجان،ایران

در معماری سنتی ایران، نور طبیعی که به عنوان تنها منبع روشنایی روز بوده، به تامین روشنایی محدود نشده و از نظری کیفیت بصری و زیبایی فضا نیز مورد توجه معماران بوده است. یکی از نمونه های خوب بازی نورپردازی طبیعی در معماری ایرانی را می توان در خانه های سنتی با فضاهای متفاوت آن یافت. وجود بازشوهای متنوع دیواری و سقفی در این نوع معماری شاهد این ادعاست . در این مقاله ویژگی نورپردازی تعدادی از فضاهای منتخب این خانه که از نظر شکل هندسی فضا ، وضعیت و موقعیت نورگیر ، محل قرارگیری در مجموعه و کاربری فضا متفاوت هستند ، بررسی شده و رابطه بین تصمیمات طراحانه معمار و کیفیت نورپردازی فضا معرفی می گردد . نتایج حاصله حاکی از آن است که در معماری مسکونی خانه های سنتی ایران ، نور روز در کلیه تصمیمات طراحی اعم از انتخاب فضاهای پر و خالی ، تناسبات و ابعاد حیاط ها و اتاق ها ، جهت گیری هر فضا نسبت به خورشید ، میزان دید هر فضا به حیاط و آسمان ، عمق هر فضا و شکل و موقعیت نورگیر آن ، اهمیت هر فضا از نظر دسترسی و کاربری و غیره نقش تعیین کننده ای داشته و یکی از مهم ترین ارکان طراحی محسوب می شده است راهکارهای طراحانه به کار رفته در این شیوه از معماری ، امروز هم می تواند راهگشا و الهام بخش معماران معاصر باشد و امکان بهره مندی هر چه بیشتر از نعمات نورپردازی طبیعی درخانه و کاشانه مردم را فراهم کند .

نورطبیعی، معماری سنتی، خانه، عامری ها، کاشان، ایران