حامد رحمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه دام، دانشگاه محقق اردبیلی
فرزاد میرزائی آقجه قشلاق - دانشیار گروه علوم دامی، دانشکدهی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
بهمن نویدشاد - دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده ی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
سعید نیک بین - استادیار گروه علوم دامی، دانشکدهی کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus globulus Labil یکی از مهمترین و گستردهترین گونههای کاشته شده در جهان است. جنس اکالیپتوس با بیش از 700 گونه متعلق به خانواده Mirtaceae و دارای منشا استرالیایی است که از آنجا به سایر نقاط دنیا، از جمله ایران وارد شده است. درختی است به ارتفاع تا 45 متر که گاهی تا 70 متر نیز می رسد. برگ های آن معمولا کشیده و باریک است، ولی دارای گونه هایی با برگ های بیضوی یا گرد هم هستند. گیاه اکالیپتوس سرشار از مونوترپن ها بوده، به طوری که 73/49 درصد از اسانس برگ و 89 درصد از اسانس میوه را مونوترپن ها تشکیل می دهند. مونوترپن های هیدروکربنی نقش به سزایی در ارزش دارویی بودن این گیاه دارند. اکالیپتوس و اسانس آن در داروسازی کاربردهای زیادی دارد که از خواص درمانی آن می توان به اثرات ضد باکتری، ضد قارچ، ضد التهاب، ضد سرطان، آنتی اکسیدان، خلط آور، ضد اسپاسم، کاهنده قند خون، تب بر، محرک، التیام دهنده زخم ها، انگل کش، حشره کش، بیماری های تنفسی (مانند آسم، برونشیت، سل، زکام و سینوزیت)، عفونت های مجاری ادرار، دیابت، دردهای روماتیسم، انگل های روده ای مانند آسکاریس اشاره کرد. همچنین مصرف این گیاه در نشخوارکنندگان باعث کاهش تولید متان و نیتروژن آمونیاکی می شود. در پرورش طیور نیز مصرف اسانس اکالیپتوس موجب بهبود تحمل گرما در جوجه ها و همچنین پاسخ ایمنی آنها می شود.

اکالیپتوس، گیاه دارویی، تغذیه دام و طیور