هاوژین غفوری پور - دانشجوی کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
هوشنگ رفیعی دستجردی - هیئت علمی گروه گیاهپزشکی دانشگاه محقق اردبیلی
بهرام ناصری - هیئت علمی گروه گیاهپزشکی دانشگاه محقق اردبیلی
مهدی حسن پور - هیئت علمی گروه گیاهپزشکی دانشگاه محقق اردبیلی

اسانس های برخی گونه های گیاهی دارای خواص حشره کشی روی آفات انباری دارند. در این پژوهش به منظور دستیابی به روشی امن برای کنترل آفات انباری، اثر حشرهکشی و دورکنندگی پنج اسانس دارچین ،(Cinnamomum verum L.)، درمنه (Artemisia annua L )، سیر (Allium sativum L)، پونه (Mentha pulegium L) و پنج انگشت (Vitex agnus L) روی حشرات کامل شپشه دندانه دار غلات در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت) بررسی شد. اسانس های گیاهی با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب استخراج گردید. نتایج آزمایش سمیت تنفسی اسانس ها نشان داد که با افزایش غلظت و مدت زمان در معرض اسانس قرار گرفتن، مرگ و میر افزایش می یابد. میزان LC50 اسانس پونه، دارچین، درمنه، پنج انگشت و سیر به ترتیب 23/35، 93، 79/05، 95/65 و 12/9 میکرولیتر برلیتر هوا بود. بیشترین اثر کشندگی مربوط به اسانس سیر و پونه و کمترین مربوط به پنج انگشت بود. اثر دورکنندگی با افزایش غلظت اسانس ها افزایش یافت و بیشترین اثر دورکنندگی مربوط به اسانس درمنه بود. بنابراین نتایج حاکی از کارآیی بالای اسانس های پونه و سیر بوده و استفاده از آن در کنترل شپشه دندانه دار غلات توصیه می گردد.

اسانس های گیاهی، دورکنندگی، oryzaephilus surinamensi