سعید شلتوکی - دانشجوی کارشناسی ارشد حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
هوشنگ رفیعی دستجردی - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
علی گلی زاده - استاد گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
مهدی حسن پور - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

کفشدوزک Hippodamia variegata (Goeze) یکی از مهم ترین دشمنان طبیعی بومی گونه های مختلف شته ها در ایران است. در چند دهه ی اخیر تحقیقات گسترده ای در مورد استفاده از ترکیبات گیاهی به ویژه اسانس های گیاهی به عنوان حشره کش صورت گرفته است. در تحقیق حاضر اثرات کشندگی اسانس های پونه ،(Mentha pulegium L.)، گلپر (Heracleum persicum Desf.)، بومادران (Achillea millefolium L.) روی مرحله ی تخم کفشدوزک H. variegata در شرایط آزمایشگاه ی دمای 25±2 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 65±5 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی نگهدار ی شد. ا سانس گیاهان پونه، گلپر ، بومادران با استفاده از دستگاه (کلونجر) به روش تقطیر با آب اسانسگیر شیشه ای استخراج شد. آزمایش های زیست سنجی در ظروف شیشه ای 250 میلی لیتری انجام شد. در هر آزمایش 15 تخم یکروزه کفشدوزک H. variegata داخل هر ظرف شیشه ای منتقل شد. بعد از انجام آزمایشات مقدماتی و تعیین دامنه ی غلظت ها، آزمایش اصلی با 5 غلظت و 4 تکرار انجام شد. تلفات بعد از تفریخ تخم های کفشدوزک ( 3 روز) ثبت شد. دز کشنده ی LC50 برای اسانس های پونه، بومادران و گلپر به ترتیب 0/416، 0/852، 2/588 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. طبق نتایج به دست آمده اسانس پونه بیشترین حساسیت و اسانس گلپر کمترین حساسیت را روی تخم کفشدوزک نشان دادند.

کفشدوزک H. Variegata، اسانس گیاهی، کشندگی