محمد تقی پیر بابایی - دانشیار، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
امید جدی فرزانه - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

سکونتگاه های شهری، امروزه دچار تغییرات تدریجی و در برخی موارد ناگهانی هستند، که این تغییرات مخصوصا از نوع ناگهانی آن موجب آسیب ها و صدمات فراوانی می شوند. ولی می توان با مطالعه این اثرات، قبل از بروز سوانح و طراحی و برنامه ریزی برای جلوگیری از این موارد موجب می شود که میزان تحمل شهرها در برابر سوانح که تاب آوری نامیده می شود، ارتقا یابد. تاب آوری یک مفهوم چند بعدی است و معیارها و چارچوب های ثابتی ندارد. در پژوهش حاضر با هدف تبیین شاخص های مطالعه تاب آوری شهری در مقیاس محله مسکونی، مدل ها و چارچوب های موجود برای ارزیابی تاب آوری که اکثرا حالت تک بعدی دارند، مورد مطالعه قرار گرفته اند و از هر مدل و چارچوب، نقطه قوت و قسمت اصلی آن انتخاب شده و چارچوب نهایی تبیین شده است. در نتیجه، شاخص های مطالعه ابعاد کالبدی از مدل DROP ، ابعاد اقتصادی و نهادی از BRIC و ابعاد اجتماعی از CBDM استخراج شده و مدل نهایی به صورت ترکیبی ارائه شده است. شاخص های استخراجی در دو حالت مستقیم و غیر مستقیم بر تاب آوری تاثیر گذار هستند و در جمع آوری داده های مربوط به شاخص ها دو روش اسنادی و پیمایشی به نسبت نوع مورد نیاز است. در مطالعه تاب آوری شهری در محلات مسکونی، به استفاده از چارچوب ارائه شده، به نوعی می توان چند بعدی بودن تاب آوری و همچنین خصیصه های محله را به صورت یکجا و با هم مورد مطالعه و بررسی قرار داد.

تاب آوری، تاب آوری شهری، مدل های تاب آوری، شاخص های تاب آوری