بهرام احمد خانی ملکی - استادیار معماری، عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی سراج تبریز
اختر سیری - دانشجوی کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی سراج تبریز
مهشاد حسین زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد موسسه آموزش عالی سراج تبریز

خداوند تنھا حقیقت ھستی است و ھمه مخلوقات از او تجلی می یابند و در نھایت به سمت او باز می گردند که این امر تجلی کثرت از وحدت را نشان می دھد. تجلیات وحدت وجود از موضوعاتی است که از گذشته تا به امروز به شکل ھای مختلف در حوزه ی معماری اسلامی وجود داشته است. اندیشه ھای ابن عربی در باب وحدت وجود، خلق مدام و عالم مثال از مھمترین بنیان ھای نظری ھنر اسلامی می باشد. خلق مدام، تولد و مرگ ھر لحظه ی مخلوقات است و حرکت غایتمند در جھان را نشان می دھد که این اندیشه ی عرفانی در حوزه ی ھنرھای اسلامی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله تلاش می شود تاثیراتی که نظریه ھای موجود در حکمت وجود و حکمت ھنر اسلامی در معماری و ھنرھای تزیینی گذاشته را مورد بررسی قرار دھیم. روش تحقیق این مقاله، توصیفی-تحلیلی بر مبنای استدلال منطقی می باشد. نظریه ی وحدت وجود باعث شده معماری ایرانی-اسلامی یک معماری مرکزگرا باشد. در واقع این مرکز ھمان خداست و از آن شعاع ھای بی نھایتی خارج می شود که پیرامون آن را در برگرفته است نشان دھنده ی بحث کثرت از وحدت است. در تزیینات ھنرھای اسلامی حرکت ھایی که نشان از تجدید حیات و نو شدن و تاکید به مرکزگرایی دارند در نقوش اسلیمی مورد توجه قرار گرفته اند. در پایان نیز نمونه ھایی از پدیداری مفھوم حکمت وجود و حکمت اسلامی در ھنر معماری به اختصار بیان می شود.

معماری اسلامی، حکمت هنر اسلامی، حکمت وجود، ابن عربی، نقوش اسلیمی