جعفر معصوم پورسماکوش - استادیار آب و هواشناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
محمدسعید نجفی - دانش آموخته دکتری آب و هواشناسی، گروه آب و هواشناسی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز

گردوغبار از یک سو زا یده سامانه های بزرگ مقیاس و منطقه ای گردش جو است و از سوی دیگر بر این سامانه ها اثرمی گذارد. در این مطالعه، به بررسی اثر گردوغبار بر شدت وزش باد شمال تابستانه که یکی از مهمترین الگوهای گردشمنطقه ای جو در زمان رخداد گردوغبار در خاورمیانه ا ست، پرداخته شده است. بدین منظور از مدل WRF-CHEM و طرحواره هواویز GOCARTاستفاده شده است. مدل تحت دو شرایط فعال و غیرفعال بودن بازخوردهای مستقیم گردوغبار و برای رخداد 29 ژوئیه تا 1 آگوست 2009 اجرا شده ا ست. نتایج نشان میدهد که گردوغبار باعث افزایش تابش موج بلند ((Wm(-2)؛ 3/92 و کاهش تابش موج کوتاه ((Wm(-2)؛ 49/3- و همچنین باعث کاهش تابش خالص ((Wm(-2)؛ 40/9- در سطح زمین در متوسط مناطق تحت تاثیر گردوغبار می شود. چنین شرایطی منجر به کاهش دما (1/67-˚k) و کاهش شارگرمای محسوس ((Wm(-2)؛ 15/1- در سطح زمین در این مناطق می شود. این تغییرات منجر به کاهش فشار سطحی و تضعیف پرفشار تابستانه غرب خلیج فارس می شود. با تضعیف این سامانه، سرعت باد بطور متوسط در مناطق متاثر از گردوغبار 2/3- متربرثانیه کاهش می یابد؛ بنابراین گردوغبار منجر به تضعیف باد شمال تابستانه و در نتیجه کاهش و یا توقف شکل گیری گردوغبار در مناطق منشا گردوغبار در خاورمیانه می شود.

گردوغبار، واداشت تابشی، باد شمال تابستانه، سرمایش سطحی، WRF-CHEM