محبوبه خیراللهی - دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه
امیرحسین علی بیگی - دانشیار گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه رازی کرمانشاه
کیومرث زرافشانی - دانشیار گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه رازی کرمانشاه

ریزگرد به عنوان یکی از مهمترین بلایای طبیعی نامبرده میشود و به علت روند افزایشی در سال های اخیر توجه جوامعجهانی را به خود جلب کرده است به طوری که این پدیده یکی از مشکلات زیست محیطی در جهان امروز به شمار می آید.روستاییان از طریق فعالیت کشاورزی امرار معاش می کنند و ریزگردهای اخیر فشار فراوانی بر بخش کشاورزی وارد کرده است،به طوری که بخش کشاورزی در برابر ریزگردها با خسارت قابل توجهی مواجه شده و منجر به آسیب پذیر شدن کشاورزان در برابراین پدیده شده است. این پژوهش، از نظر پارادایم، جزء تحقیقات کمی و از نظر روشهای دستیابی به حقایق و داده پردازی، ازنوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی و به لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری، کارشناسان محیط زیست، اعضای هیئت علمیرشته های محیط زیست، توسعه کشاورزی و کارشناسان کشاورزی بودند که در مجموع 10 نفر به صورت هدفمند و با استفاده ازتکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. با استفاده از متون نظری، پژوهش های مرتبط، دیدگاه کشاورزان، سرمایه های پنجگانه ومطالعات کتابخانه ای، شاخص ها و معیارهای موثر بر آسیب پذیری کشاورزان در برابر ریزگردها استخراج و با استفاده از فرایندتحلیل سلسله مراتبی (AHP) بر اساس مقایسات زوجی در نرم افزار Expert choice مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مربوط بهاولویت بندی شاخص های موثر بر توان سازگاری نشان داد که به ترتیب عوامل فیزیکی (0/293)، اجتماعی (0/233)، انسانی (0/228)، مالی (0/182) و طبیعی (0/064) از نظر صاحبنظران در اولویت اول تا پنجم قرار دارند. همچنین شاخص شرایط منطقه (0/728) نسبت به فرایند تولید (0/273) در اولویت بالاتری از نظر تاثیرگذاری بر میزان حساسیت کشاورزان در برابر ریزگردها قرار گرفت.

اولویت بندی، شاخص، آسیب پذیری، ریزگرد، AHP