محمد جواد میرزایی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد محلات، مرکزی، ایران

یکی از شروط قراردادی که امروزه نقش مهمی در قرارداد ایفاء می کند شرط عدم مسیولیت است و اینموضوع بخشی از مباحث مربوط به شروط قراردادی را به خود اختصاص داده و در حوزه قانون گذاری وقضایی در کانون توجه قرار گرفته است؛ امروزه شرط عدم مسیولیت در نظام های حقوقی مختلف معتبرشناخته می شود و نمیتوان منکر اهمیت، تاثیر و فایده آن شد. اعتبار شرط عدم مسیولیت، به عنوان یکاصل در نظام های حقوقی مورد تاکید قرار گرفته است؛ در حقوق ایران و فقه اسلامی، شرط عدم مسیولیتبر مبنای اصول کلی نظیر اصل آزادی قرارداد، اصل صحت، قاعده تسلیط و عدم مغایرت آن با نظمعمومی؛ همچنین عدم انطباق شرط عدم مسیولیت با شروط باطل در قانون مدنی و فقه اسلامی، معتبرشناخته می شود. شرط عدم مسیولیت در مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز علی الاصول معتبر شناخته می شودزیرا جبران خسارت و مسیولیت ناشی از عدم اجرای تعهد، اثر و موضوع اصلی عقد نمی باشد تا عقد بدونآن تحقق نیابد بلکه اثر و موضوعی است فرعی که سلب آن تاثیری در ماهیت و موضوع اصلی عقد ندارد؛لذا شرط عدم مسیولیت اصولا مخالف با مقتضای ذات عقد نیست. تنها مسیولیت ناشی از عدم انجام تعهد باتوافق طرفین عقد از متعهد سلب می شود و بقیه آثار عقد به اعتبار خود باقی می ماند. همچنین شرط عدممسیولیت در حقوق فرانسه در زمینه قراردادی مطابق رای دیوان عالی آن کشور معتبر شناخته می شود مگردر موارد نقض عمدی و تقصیر سنگین و عمده و برخی موارد دیگر که در قوانین مربوطه صراحتا بیان شده است.

شرط عدم مسیولیت، حقوق ایران، حقوق فرانسه، فقه اسلامی