امیر جعفری هنر - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فرشاد کیانی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فرهاد خرمالی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

با توجه به اینکه مفهوم فرسایش پذیری خاک پیچیده است، از شاخص هایی جهت ارزیابی آن استفاده می شود. اقلیم به عنوان یکی از عوامل خاکساز، تاثیر عمده ای بر این شاخص ها دارد. مطالعه حاضر به منظور، تعیین اثر اقلیم های متفاوت بر شاخص های فیزیکی کیفیت خاک های لسی در استان گلستان انجام گرفت. به منظور انجام این مطالعه دو ترانسکت شمالی جنوبی و شرقی غربی در اراضی شیب دار لسی استان با کاربری مرتع اما با شرایط اقلیمی متفاوت انتخاب گردید. نمونه برداری ها از 7 منطقه با 6 تکرار و از عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتی متری در طول دو ترانسکت انجام شد. شاخص های آمزکتا، خمیرایی، سطح ویژه ذرات خاک، ظرفیت تبادل کاتیونی و بافت خاک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تغییرات خصوصیات اندازه گیری شده در ترانسکت اول یعنی از شمال به طرف جنوب و (ترانسکت دوم) از شرق به غرب استان از روند خاصی پیروی می کنند. تغییرات میانگین شاخص آمزکتا، در طول ترانسکت اول از 05/0 تا 23/0 و در ترانسکت دوم از 42/0 تا 30/0 میلی متر و سطح ویژه ذرات در ترانسکت اول از 95/51 تا 04/72 و در ترانسکت دوم از 27/94 تا 52/145 مترمربع بر گرم متغیر بود. تغییرات شاخص خمیرایی، سطح ویژه ذرات و ظرفیت تبادل کاتیونی در طول هر دو ترانسکت روند افزایشی داشتند و شاخص آمزکتا در طول ترانسکت اول روند افزایشی و در طول ترانسکت دوم روند کاهشی از خود نشان داد. طبق نتایج خاکدانه-سازی و پایداری خاکدانه به همراه نسبت اندازه ذرات در خاک در کاهش فرسایش پذیری خاک های لسی تاثیر بسزائی دارد.

شاخص های فرسایش پذیری, خاک های لسی, سطح ویژه ذرات, پایداری خاکدانه