معصومه بحرینی - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، گروه کامپیوتر

سالهاست که این تصور وجود دارد که هیچ ماشین یا سیستمی نمی تواند جایگزین وکلا شود. که البته تصور درستی است. سیستم حقوقی جهانی، طی دهه های گذشته گورستان تلاشهای ناموفق برای نوآوری خلاقیت بوده است. این هم درست است که دادرسی های حقوقی، بسیار حساس هستند و در هر پرونده ای نکات خاصی وجود دارد که باعث می شود اتوماسیون کار وکالت بسیار سخت و کند باشد. شاید طرح این پرسش که آیا کامپیوتر می تواند جایگزین وکیل شود سوال درستی نباشد اما می توان به مسئله بدین گونه نگریست: آیا کامپیوتر می تواند در پرونده های حقوقی، به وکلا کمک کند یا مثلا به کمک کامپیوتر، کار 5 وکیل را یک وکیل انجام دهد پاسخ به این پرسش بله است. در دهه اخیر، تلاش فراوانی برای بکارگیری هوش مصنوعی در سیستم قضایی، کمک به وکلا، کشف جرم، جلوگیری از رخداد جرم و ... صورت گرفته است. در یک نمونه از آن، دانشمندان انگلیسی یک قاضی رایانه ای تولید کرده اند که می تواند تا 79 درصد، احکام دادگاه حقوق بشر اروپا را به درستی پیش بینی کند . این برنامه کامپیوتری نه تنها قادر به بررسی شواهد قانونی بوده، بلکه می تواند ملاحظات اخلاقی را نیز بسنجد. بدین منظور نتایج پرونده های قضایی را با تحلیل خودکار متن پرونده ها با استفاده از الگوریتم یادگیری ماشین پیش بینی می کند. در مورد دیگر، در یکی از دانشگاه های آمریکا، روبات وکیل اختراع شده است که وظیفه آن، انجام مشاوره حقوقی رایگان به مردم می باشد. در این مقاله کلیه ی تلاش های موفق هوش مصنوعی در کمک به وکلا و حقوق دانان مورد بررسی قرار گرفته است.

سیستم قضایی، اجرای احکام، هوش مصنوعی، پردازش زبان طبیعی، تحلیل متن