سیده مرضیه فاخری - فارغ التحصیل مقطع ارشد گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف
مصطفی تقوی - عضو هیات علمی گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف

علم دینی، چیستی، امکان و چگونگی راهیابی به آن یکی از مباحثی است که به خصوص در دهه های اخیر بسیارمطرح گردیده است. در این مقاله، به مقایسه ی نظریه ی آیت الله جوادی آملی و دکتر گلشنی پرداخته شده است.آیت الله جوادی آملی ابتدا جایگاه عقل و علم یقین آور را به عنوان محصول عقل، در هندسه ی معرفت دینی تبیینمی کنند و چنین علمی را چون پرده از فعل خداوند برمی دارد، الهی می شمارند. بدین صورت میان علم و دین ازاساس تعارضی باقی نمی ماند، مگر اینکه دانشمندان ملحد بخواهند نتایج غیرتجربی از آن بگیرند. سایرتعارضات نیز ظاهری و قابل حل است. ایشان ایراد علوم حاضر را در منقطع دیدن علل مادی از علل غیرمادیآنها می دانند که باید رفع شود و نهایتا راهکارهایی برای اسلامی کردن علوم بیان می کنند. دکتر گلشنی نیزباتوجه به تاریخ علم، تاثیر مبانی متافیزیکی در آن را قابل توجه می دانند و معتفدند جهان بینی توحیدی، باهدایت این مبانی، مسیر علم را به سمت الهی شدن تغییر میدهد. از نظر ایشان، اسلام توصیه به فراگیری علومکرده و مجاری معتبر ادراکی بشر را شناسانده است. دکتر گلشنی نهایتا، وحدت جهان بینی حاکم بر حوزه ودانشگاه را لازمه ی جبران مافات دوری این دو فضا از هم می شمارند و راهکارهایی برای رسیدن به آن ارائه می-دهند. این دو نظریه علاوه بر اختلاف در ادبیات، شباهت های زیادی دارند و می توانند مکمل باشند. نگارنده،پس از تبیین و نقد هرنظریه می کوشد با توجه به ادبیات هر نظریه به نقدها پاسخ دهد. نهایتا، با مقایسه ای میاندو نظریه، وجوه اشتراک و افتراق آن دو بیان شده است.

علم دینی، علوم تجربی، اسلام، عقل، نقل، جهان بینی، متافیزیک