عباس زمانی - استادیار گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه ملایر ،همدان، ایران

با پیشرفت جوامع و توسعه فعالیت های صنعتی انواع مختلفی از زئوبیوتیک ها تولید شده است که با رهاسازی در محیط های آبی اثرات نامطلوبی بسته به سمیت و غلظت آنها در پی داشته است. با توجه به هزینه بالای سنجش غلظت این ترکیبات و عدم وجود دقت کافی در بررسی اثرات آنها، امروزه استفاده از نشانگرهای زیستی بطور گسترده مورد استفاده می باشد. از مهمترین این نشانگرها می توان به شاخص کبدی، شاخص گناد، متالوتیونئین، فعالیت Micronuclei ،EROD، آنزیم های آنتی اکسیدانی (مانند کاتالاز، سوپراکساید دسموتاز و غیره) اشاره نمود. یکی از مهمترین ترکیباتی که می تواند بعنوان یک شاخص زیستی مدنظر قرار گیرد چربی ها و واحدهای تشکیل دهنده آنها بنام اسیدهای چرب هستند که عملکردهای مختلفی از نظر زیستی داشته و نقش بسیار مهمی در فیزولوژی بدن آنها ایفا می کنند. در مطالعات متعدد واکنش گونه های مختلف ماهیان به سمیت ترکیبات شیمیایی (مانند آفت کشها، فلزات و غیره) موجود در محیط های آبی آلوده از طریق نشانگرهای زیستی مختلف گزارش شده است. توجه به نقش مهم اسیدهای چرب در بدن و ارتباط آنها با سمیت ترکیبات شیمیایی و بویژه ژن های دخیل در این موضوع می تواند استفاده از آنها را بعنوان یک نشانگر زیستی مهم در مطالعات زیست محیطی مطرح نماید.

اسید چرب، زنوبیوتیک، محیط آبی، نشانگر زیستی