زهرا جودی - کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
مهدی داوری - دانشیار گروه گیاهپزشکی ، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
سدابه جهانبخش - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
علی عبادی - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

لکه­برگی سرکوسپورایی از مهم­ترین و شایع­ترین بیماری­های برگی در چغندرقند می­باشد که موجب ایجاد خسارت در این گیاه می­شود. این مطالعه به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک­های کامل تصادفی در آزمایشگاه و گلخانه انجام شد. هدف این پژوهش، پیدا کردن شاخص­هایی برای تمایز بین ارقام حساس و متحمل چغندرقند به بیماری لکه­برگی سرکوسپورایی بود. فاکتورهای آزمایشی شامل 11 رقم چغندرقند و آلودگی و عدم آلودگی به بیماری لکه­برگی سرکوسپورایی بود. صفات مورد اندازه­گیری شامل رنگدانه­های اصلی فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیلb، کلروفیل کل، نسبت رنگدانه­ ها)، رنگدانه­های کمکی (کارتنوئیدها، فلاونوئیدها، آنتوسیانین­ ها) و فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدانت کاتالاز، پراکسیداز و پلی­فنل­اکسیداز و اندام هوایی و وزن خشک ریشه بود. نتایج حاصل از بررسی رنگدانه­های اصلی فتوسنتز نشان داد که بیماری باعث کاهش میزان کلروفیل a و به تبع آن موجب کاهش کلروفیل کل می­شود. مقدار رنگدانه­های کمکی فتوسنتز به جز کارتنوئیدها با پیشرفت بیماری در گیاهان آلوده افزایش یافت. همچنین بیماری لکه­برگی­سرکوسپورایی باعث افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز و پلی­فنل اکسیداز و نیز کاهش وزن خشک اندام هوایی و افزایش ریشه شد. نتایج نشان داد، رقم HI 0063 به عنوان رقم حساس، زودتر از بقیه ارقام به لکه­برگی سرکوسپورایی مبتلا گردید و کاهش وزن خشک بیشتری در برگ نسبت به بقیه ارقام داشت، همچنین وزن بوته­ ها در این رقم نسبت به سایر ارقام مورد مطالعه بالاتر بود و میزان کلروفیل a و فلاونوئیدهای برگ بیشتری داشت. میزان فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانت رقم HI 0063 نسبت به رقم متحمل بیشتر بود. رقم Yasmene به ­عنوان متحمل­ترین رقم نسبت به سایر ارقام دیرتر علایم بیماری را نشان داد و کمترین کاهش وزن خشک برگ را داشت.

چغندرقند, کلروفیل a, محتوای پروتئین, کاتالاز, وزن خشک ریشه