سمر خیامیم - استادیار موسسه تحقیقات چغندرقند
محمد بنایان اول - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حمید نوشاد - مربی موسسه تحقیقات چغندرقند
فرانک روزبه - مربی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر و نهال

با استفاده از مدل ها عملکرد محصول و مصرف نهاده هایی مانند کود را می توان پیش بینی کرد و بحرانهای احتمالی در آینده کوتاه مدت را برنامه ریزی و مدیریت نمود. بر اساس مدل، تاثیر کود نیتروژن بر توزیع ماده خشک بین اندام هوایی و ریشه چغندرقند برآورد شد. برای ساخت مدل از اطلاعات آزمایش اجرا شده در کرج در سال1380استفاده گردید. ورودیهای مدل تشعشع خورشیدی، نیتروژن مصرفی و برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیکی چغندرقند شامل راندمان مصرف نور، سطح ویژه برگ، ضریب توزیع مواد بین ریشه و اندام هوایی بود. در این مدل 11 متغیر، شامل شش پارامتر مستقل و پنج پارامتر با اثر متقابل تعریف شد که کمتر از مدل های مشابه بود. راندمان مصرف نور و سطح ویژه برگ برای منطقه کرج واسنجی شد. برای اعتبار سنجی مدل از نتایج آزمایشی طی سال های 82-80 و آزمایش دیگری در سال 1388 در کرج استفاده شد. مقادیر شبیه سازی شده ماده خشک کل و ماده خشک ریشه و پوشش گیاهی توسط مدل به مقادیر مشاهدهای به خوبی برازش یافت و تاثیر نیتروژن بر توزیع مواد بین اندام های مختلف مشخص گردید. در این مدل عملکرد شکر نیز بر اساس نیتروژن در حد مناسبی برآورد شد. جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) بین مقادیر شبیه سازی شده توسط مدل با مقادیر واقعی برای ماده خشک ریشه، کل ماده خشک گیاه و عملکرد شکر به ترتیب برابر 86/12، 57/17 و 62/20 درصد به دست آمد که نشان دهنده برازش خوب مدل به ماده خشک ریشه و کل ماده خشک گیاه و برازش مناسب به عملکرد شکر در سطوح نیتروژن مورد مطالعه بود.

تشعشع خورشیدی, توزیع ماده خشک, شبیه سازی رشد, عملکرد شکر