مستانه شریفی - دانشکده کشاورزی, دانشگاه شیراز
منوچهر خردنام - دانشکده کشاورزی, دانشگاه
محمود مصباح - موسسه تحقیقات چغندرقند
جواد گوهری - موسسه تحقیقات چغندرقند

در بهار 1381، به منظور تعیین بهترین شاخص های کمی تحمل به خشکی در ژنوتیپ های چغندرقند، آزمایشی به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی شیراز-زرقان انجام گرفت. سه رژیم آبیاری شامل:- آبیاری درحد بهینه، - آبیاری به میزان 75 درصد نیاز آبی بهینه (تنش ملایم) - آبیاری به میزان 50% نیاز آبی بهینه (تنش شدید)، به کرتهای اصلی و ده ژنوتیپ چغندرقند به کرتهای فرعی اختصاص داده شدند. تنش آبی از مرحله شش برگی آغاز شد و در تمام طول فصل رشد ادامه یافت. شش شاخص تحمل به خشکی شامل شاخص های حساسیت به تنش (SSI)، تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، میانگین حسابی بهره وری (MP)، تحمل (TOL) و میانگین هارمونیک (Harm)، براساس صفت عملکرد شکر سفید در شرایط مطلوب و تنش رطوبتی محاسبه و مورد ارزیابی قرار گرفت. اثر تنش آبی به طور موثر بر روی عملکرد شکر مشخص شد. نتایج همبستگی بین شاخص های کمی تحمل به خشکی و عملکرد شکر سفید در سه شرایط رطوبتی نشان داد که شاخصهای STI، MP، GMP و Harm همبستگی بالایی با عملکرد شکر سفید در هر سه شرایط داشتند و لذا به عنوان بهترین شاخص ها می توانند جهت دست یابی به ژنوتیپهایی با عملکرد بالا، در هر سه شرایط رطوبتی به کار روند. ولی با توجه به بالا بودن ضریب همبستگی شاخص STI با دیگر شاخص ها، این شاخص، اهمیت بیشتری دارد. از طریق تکنیک آماری تجزیه به مولفه های اصلی و ترسیم بای پلات، ژنوتیپ های 7221-I-79، BP-مشهد و رسول, (شاهد) به عنوان ژنوتیپ هایی با پتانسیل عملکرد شکر سفید بالا در هر سه شرایط رطوبتی معرفی شدند.

چغندرقند, شاخص های کمی تحمل به خشکی, عملکرد شکر سفید؛ شیراز؛ ژنوتیپ و بهره وری